KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 7 MAJA

7 MAJA Słońce w znaku Byka

Urodzeni 7 maja odznaczają się oryginalną umysłowością i predyspozycjami twórczymi. Są bardzo ambitni i nie ustają w poszukiwaniu coraz to nowych form swego artystycznego wyrazu. Ich aktywność ściśle wiąże się z uczuciami i nastrojami. One to inspirują ich, bądź działają destrukcyjnie.

Imieniny obchodzą: Gizela, Ludmiła, Benedykt, Filip, Jakub, Domicela

Cytaty na dziś:

– Pan Bóg jest wyrafinowany, ale nie jest złośliwy. Albert Einstein
– Głupota, którą widzimy u drugich, na ogół podnosi nas na duchu. Johann Gottfried Seume
– Lepiej nie mówić nic, niż mówić o niczym. Tadeusz Kotarbiński

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1375 Mikołaj z Górki po śmierci Jana z Lutogniewa otrzymał sakrę i zasiadł na tronie biskupa poznańskiego.

W świadomości kolejnych pokoleń utrwalił się jego negatywny obraz naszkicowany przez Janka z Czarnkowa, który określił go jako człowieka nieuczciwego i zepsutego. Jako biskup rozpoczął przebudowę w stylu gotyckim katedry poznańskiej i otoczył murami Słupcę. W polityce zabiegał o względy i kolejne nadania dla biskupstwa ze strony Piastów mazowieckich, lecz poza tym nie wykazywał jakieś konkretnej linii politycznej. Zmarł 18 marca 1382 Ciążeniu, pochowano go w poznańskiej katedrze.

1652 Wizerunek Cudownego Krucyfiksu z poznańskiej katedry uznano za łaskami słynący.

W 1522 roku, jak podano w dekretach wizytacyjnych biskupa poznańskiego Wojciecha Tolibowskiego, na Bramie Wrocławskiej w Poznaniu umieszczono krucyfiks. Niewielka, drewniana rzeźba Ukrzyżowanego wkrótce zasłynęła cudami, a Brama Wrocławska stała się miejscem licznie nawiedzanym przez wiernych.

Z krucyfiksem związane jest podanie, jakoby Chrystus przemówił w obronie szaleńca, który w drodze na szubienicę stojącą za bramą wrocławską zwrócił się do Niego z ostatnią modlitwą. Krucyfiks zawisł w ołtarzu Św. Stanisława w kaplicy Górków w katedrze.

W nowym miejscu, zgodnie z przewidywaniami, kult znacznie się ożywił, a o otrzymanych łaskach świadczą zachowane do dziś wota. [Na podstawie: Zofia Kurzawa, Kronika Miasta Poznania, 2003 nr 1. s. 241-254.]

1793 Odbyła się ceremonia hołdu obywateli Poznania przed królem pruskim Fryderykiem Wilhelmem II.

Polscy urzędnicy byli stopniowo zastępowani niemieckimi. Dochodziło do częstych wystąpień przeciw nowym władzom, co spowodowało powiększenie pruskiego garnizonu Poznania. Prusacy dążyli do przekształcenia Poznania w jednolity organizm miejski. W 1797 roku dokonano sekularyzacji dóbr kościelnych na terenie aglomeracji poznańskiej. Był to wstęp do włączenia w skład Poznania przedmieść, w tym miasteczek, pozostających do tej pory pod władzą Kościoła.

W 1797 roku włączono do Poznania osady podmiejskie: św. Marcin, św. Wojciech, Wymykowo i Wenetowo, oraz Muszą Górę (dzisiejszy plac Wolności). W 1800 roku włączono miasteczka i wsie z prawego brzegu Warty: Chwaliszewo, Zawady, Ostrówek, Ostrów Tumski z Zagórzem, Śródkę i Komandorię. Zlikwidowano samorządy Chwaliszewa, Śródki i Ostrówka, mimo, że sięgały one średniowiecza. [Źródło: http://poznanskiehistorie.blogspot.com]

1848 Na polecenie władz pruskich Juliusz Słowacki został zmuszony do opuszczenia Poznania.

Tak pisał do matki z Poznania, cytat ten można także przeczytać na pamiątkowej tablicy umieszczonej na budynku przy ul. Piekary 12, w którym mieszkał poeta – „Miesiąc ten życia mojego pełen cudów, spotkałem się z ludźmi z którymi spotkać się było życie mojego zadaniem”!

Wcześniej Słowacki mieszkał w domu Karola Libelta na Świętym Marcinie 56, na Piekarach kwaterował u Samuela Bukowieckiego, majora z czasów napoleońskich. Poznański pobyt poety był jego pożegnaniem z ojczyzną – po 11 miesiącach zmarł w Paryżu. [Źródło: Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 13]

1859 Przy kościele Św. Marcina w Poznaniu odsłonięto pierwszy na ziemiach polskich pomnik Adama Mickiewicza. O wykonanie pomnika zwrócono się do przebywającego w Paryżu znanego rzeźbiarza Władysława Oleszczyńskiego.

Za Oleszczyńskim przemawiało również to, że znał osobiście Mickiewicza i był jego gorącym wielbicielem. Już w marcu 1856 roku był gotowy pierwszy model pomnika, odlany w gipsie. Przesłany do Poznania spotkał się z przychylnym przyjęciem. Po uzyskaniu aprobaty, Oleszczyński przystąpił do wykonania drugiego modelu w glinie.

Cały proces twórczy jest udokumentowany zapiskami Oleszczyńskiego. Wynika z nich duże zaangażowanie artysty. Najwięcej sporów toczyło się przy ustaleniu materiału z którego miał być wykonany pomnik. Ostatecznie komitet zgodził się na “conflant” (kamień podobny do marmuru). Oleszczyński mógł przystąpić do odkuwania pomnika. 7 czerwca 1857 roku Oleszczyński doniósł komitetowi, że pomnik został ukończony. 9 sierpnia, dokładnie opakowany pomnik dotarł koleją do Poznania.

1867 Urodził się Władysław Reymont (wł. Rejment), pisarz. Autor powieści “Komediantka”, “Ziemia obiecana” oraz “Chłopi”, za którą w 1924 roku otrzymał literacką nagrodę Nobla.

Od roku 1921 był pierwszym prezesem poznańskiego Związku Literatów. W latach 1920-25 mieszkał w pałacu w Kołaczkowie koło Wrześni.

Pisarz miał  ambicje życia ziemiańskiego: w 1912 kupił majątek koło Sieradza, a w 1920 r. kupił resztówkę Kołaczkowo w Wielkopolsce. Gospodarowanie jednak nie bardzo mu wychodziło. Zimy spędzał w Warszawie lub we Francji. Obecnie w pałacu znajduje się Dom Kultury. W parku pomnik Reymonta z Jagną i Maciejem Boryną.

1868 Urodził się pisarz Stanisław Przybyszewski. Czołowy twórca programu Młodej Polski, jeden z pierwszych ekspresjonistów w literaturze europejskiej.

Autor powieści Dzieci szatana, Homo sapiens, dramatów Śnieg, poematów prozą, wspomnień. Okrzyknięty za życia legendą, stał się bohaterem wielu plotek i anegdot (m.in. Tadeusza Boya-Żeleńskiego czy Stanisława Brzozowskiego).

W Berlinie był nazywany “genialnym Polakiem”. Propagator haseł: “sztuka dla sztuki” i “naga dusza”, a także autor manifestu Confiteor. Pisał w języku polskim oraz w niemieckim. Po zakończeniu I wojny wojny stał się współpracownikiem poznańskiego czasopisma Zdrój.

Do Poznania przyjechał w 1919 r. Pracował w biurze tłumaczeń Poczty Polskiej, w którym zajmował się tworzeniem polsko-niemieckiego słownika technicznych wyrażeń pocztowych. Nie dziwi więc fakt, że znał budowę zarówno telefonu, jak i telegrafu.

W listach Stanisława Przybyszewskiego z tego okresu natkniemy się na takie słowa: “….jestem bezgranicznie szczęśliwy, że mogę odpocząć od tej przeklętej literatury”. Jak się okazało, nie na długo – już w 1920 r. potajemnie odpuścił stolicę Wielkopolski. Zmarł 23 listopada 1927 roku.

1877 Urodziła się Stanisława Wysocka – aktorka i reżyserka. Znana jest ze swych ról dramatycznych w Balladynie” Słowackiego, Dziadach Mickiewicza. W latach 1927-30 pracowała w Teatrze Polskim w Poznaniu, potem na scenach Wilna, Łodzi i Warszawy. Nazywano ją “nową Modrzejewską”.

W roku 1935 zagrała w dźwiękowej komedii muzycznej „Jaśnie pan szofer” w reżyserii Michała Waszyńskiego. Od tej pory każdy rok przynosił ekranowe premiery z jej udziałem, a w latach 1938 i 1939 kręciła aż po cztery filmy, nie licząc realizacji przerwanych wybuchem wojny. Zmarła 17 stycznia 1941 r.

Zenon Kosidowski, Stanisława Wysocka, Emil Zegadłowicz. Poznań, około 1930 roku Foto: CC

1890 Urodził się Stanisław Wachowiak, działacz polityczny i społeczny, dyrektor Powszechnej Wystawy Krajowej w 1929 roku. (zm. w 1972 w Sao Paulo)

Organizował spółki rzemieślnicze, był dyrektorem banku w Inowrocławiu. W latach 1920–1924 był posłem na sejm, następnie pełnił funkcję wojewody pomorskiego (1924–1926). Wspierał budowę portu w Gdyni i samego miasta. W 1926 roku podpisał dekret erekcyjny miasta.

W latach 1926–1929 był dyrektorem Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu,a w latach 1931–1939 dyrektorem Związku Kopalń Górnośląskich „Robur” w Katowicach. W czasie okupacji niemieckiej, był wiceprezesem Rady Głównej Opiekuńczej w Generalnym Gubernatorstwie, pracując w Warszawie. Od roku 1946 na emigracji.

1919 308 lat po formalnym powołaniu do życia uniwersytetu przez króla polskiego odbyła się w Poznaniu uroczysta inauguracja pierwszego roku akademickiego nowo powstałej Wszechnicy Piastowskiej (jak początkowo nazywano Uniwersytet Poznański).

Inauguracyjny wykład pt. “Z dziejów uniwersytetów w Polsce” wygłosił wówczas profesor Kazimierz Tymieniecki. Uczelnia przez cały okres międzywojenny doskonale się rozwijała, kształcąc studentów na pięciu wydziałach w zakresie: prawa i ekonomii, medycyny, humanistyki, matematyki i nauk przyrodniczych oraz rolnictwa i leśnictwa. Otrzymywał tu dyplom co dziesiąty absolwent szkół wyższych w Polsce.

W okresie II RP sala tronowa była świadkiem najważniejszych uroczystości – m.in. inauguracji działalności Uniwersytetu Poznańskiego. Uniwersytet otrzymał prawo do dysponowania salą tronową dwa razy w tygodniu (we wtorki i czwartki). Mógł ją również wykorzystywać z okazji uroczystego otwarcia roku akademickiego i innych nadzwyczajnych uroczystości akademickich (pod warunkiem wszakże, że pracownicy uniwersytetu sami wstawią do niej krzesła).

To właśnie w dawnej sali tronowej 26 października 1919 r. podczas uroczystego rautu naczelnik państwa Józef Piłsudski mówił do Wielkopolan: – Ogarnia nas wzruszenie i z tego powodu, że znajdujemy się w sali tego samego zamku, który miał być znakiem waszego upokorzenia. W tej sali, skąd niekiedy pioruny na wasze głowy spadał

Pocztówka z 1919 roku

1923  O godz. 7.30 do Poznania przyjechał – opromieniony sławą pogromcy armii niemieckiej – marszałek Ferdynand Foch.

Do Polski przybył, by odebrać stopień marszałka Polski, ordery Virtuti Militari i Orła Białego oraz m.in. honorowy doktorat Uniwersytetu Poznańskiego. Podczas pobytu w Poznaniu obejrzał m.in. ćwiczenia wojska w Biedrusku, wziął udział we mszy a katedrze, a także gościł na Uniwersytecie Poznańskim. Foch był podejmowany iście po królewsku – Wielkopolanie pamiętali, że to on w lutym 1919 r. wymusił na Niemcach rozejm, który powstrzymał niemiecką kontrofensywę przeciwko powstańcom wielkopolskim.

Marszałek Foch na dworcu w Poznaniu 7.05.1923, foto: internet

1927 Bawiła w Poznaniu ze swoim zespołem sławna Zula Pogorzelska. Miała wtedy dwadzieścia dziewięć lat i jak pisał recenzent Kuriera Poznańskiego “jest dalej czarującą kombinacją uroczej kobietki i wybornego clowna-excentrique”. Sekundował jej Eugeniusz Bodo. [Na podstawie: Kurier Poznański,  nr 206, 7 maja 1927]

1945 Ostatnią misję bojową wykonał dywizjon 302 – „Poznański” utworzony w Anglii w 1940 r.

W październiku 302. i dwa inne polskie dywizjony (308. i 317.) znalazły się na lotnisku Sint Denijs-Westrem w Belgii, gdzie stacjonowały do stycznia 1945 roku. Wzięły wtedy m.in. udział w bitwie lotniczej nad Gandawą. W połowie kwietnia 1945 roku dywizjon przebazowano na lotnisko w Niemczech, gdzie pozostał do końca wojny. Ostatnią misję bojową wykonał 7 maja. Od 1940 roku samoloty Dywizjonu 302 były w powietrzu 16 tys. godzin, zniszczyły 50 samolotów niemieckich, a 24 uznano za zniszczenia prawdopodobne. Dziewięciu pilotów 302. uzyskało tytuły asa. [źródło: Szymon Mazur, Dywizjon 302 “Poznański” – pierwszy w walce!, na: https://www.poznan.pl/mim/bm/news/inicjatywy-radnych,c,13/dywizjon-302-poznanski-pierwszy-w-walce,150314.html dostęp: 18.07.2020]

1953  Poznańska Filharmonia rozpoczęła działalność w nowej siedzibie – w gmachu Narodowego Banku Polskiego przy Czerwonej Armii. [Źródło: Kronika Miasta Poznania, 1951-56, R.24]

1966 Uroczyste otwarcie juwenaliów organizowanych pod nazwą Igry Żakowskie. Na stopniach ratusza przemawia Jerzy Kusiak, przewodniczący prezydium Miejskiej Rady Narodowej [fot. Jerzy Unierzyński / Cyryl]

1978 Urodził się Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Miasta Poznania.

1993 W Poznaniu rozpoczęły się Zawody Balonowe z Okazji Światowej Wystawy Filatelistycznej Polska’93. Trwały do 9 maja.

ZDARZYŁO SIĘ 7 MAJA

1268 Zmarł Wincenty z Kielc, twórca hymnu Gaude Mater Polonia i żywotu św. Stanisława.

1525 Po torturach stracono Tomasza Münzera, niemieckiego teologa ewangelickiego, przywódcę chłopów w czasie antyfeudalnego powstania.

1682 Zmarł Fiodor III Romanow, car Rosji. Został carem, mając 15 lat. Był wszechstronnie wykształcony, przy tym bardzo chorowity. Znał język polski, który za jego panowania był językiem dworu carskiego. Wprowadził szereg reform w państwie. Między innymi zniesione zostały niektóre drastyczne kary, ujednolicone podatki ludności, zwiększone kompetencje wojewodów, przy równoczesnym zmniejszeniu ilości urzędów. (ur. 1661).

1763 Urodził się książę Józef Poniatowski. Bratanek króla Stanisława Augusta, generał, minister wojny i naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji.

Przez współczesnych nazywany pieszczotliwie “książę Pepi”, ze względu na urodę, miły sposób bycia i zainteresowanie płcią piękną. Zginął w nurtach Elstery, w czasie osłaniania odwrotu armii napoleońskiej spod Lipska 19 października 1813 roku

1794 Naczelnik powstania gen. Tadeusz Kościuszko ogłosił uniwersał zwany “połanieckim”. Dokument zmniejszał pańszczyznę, nadawał chłopom wolność osobistą, zapewniał im opiekę rządu i nieusuwalność z gruntu.

1840 Urodził się Piotr Czajkowski, wybitny kompozytor rosyjski. W jego twórczości wyróżniają się elementy narodowe oraz liryzm melodii. Autor oper: Eugeniusz Onegin, Dama Pikowa; baletów Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechów, 6 symfonii, utworów orkiestrowych.

1888 George Eastman opatentował “Kodak box camera”, pierwszy migawkowy aparat fotograficzny przeznaczony dla “amatorów”. Wszedł do sprzedaży w czerwcu i kosztował 25$. Wewnątrz aparatu znajdowała się rolka filmu pozwalająca na zrobienie stu 2,5 calowych, okrągłych zdjęć. Dzięki wprowadzeniu przez Eastmana usługi wywoływania zdjęć i ponownego “ładowania aparatu” w niedługim czasie osiągnął niebywały sukces. Już po roku od premiery wywoływał dziennie ponad 7000 odbitek. Sama nazwa KODAK nie znaczy nic. Została wymyślona by była łatwa do wymówienia w każdym języku.

1895 W Sankt Petersburgu Aleksander Popow zademonstrował Rosyjskiemu Towarzystwu Fizyko-Chemicznemu radio własnej konstrukcji.

1901 Urodził się Gary Cooper – amerykański aktor filmowy, gwiazdor lat 30-tych. W roku 1961 został uhonorowany specjalnym „Oscarem” za wybitne osiągnięcia aktorskie. Znany m.in. z filmów: „Pożegnanie z bronią”, „Komu bije dzwon”, „W samo południe”.

1912 Pierwszy lot samolotu wyposażonego w karabin maszynowy firmy Lewis. Dwupłatowy samolot firmy Wright pilotował porucznik Thomas deWitt.

1919 Urodziła się Eva (Evita) Peron, druga żona prezydenta Argentyny Juana Peróna, sama także zajmowała się działalnością polityczną., bohaterka głośnego musicalu Evita.

1933 Polski pilot Stanisław Skarżyński ustanowił rekord świata w samotnym locie bez lądowania nas południowym Atlantykiem, od St. Louis w Senegalu do Meceio w Brazylii.

1943 W obozie wojskowym w Siedlcach nad Oką rozpoczęło się formowanie 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1951 W Katowicach urodził się Ireneusz Dudek, muzyk i wokalista bluesowy. Swą karierę rozpoczynał pod koniec lat 60-tych w grupie Silesian Blues Band. Później kierował grupami Apokalipsa, Irjan, Dudek Blues Band, Sesja Bluesowa, Big Blues Band, Shakin’ Dudi, The Dudis i Symphonic Blues. Organizator festiwalu Rawa Blues.

1952 Geoffrey Dummer z brytyjskiego Royal Radar Establishment opublikował w Waszyngtonie pierwszą koncepcję układu scalonego. Istotą konstrukcji Drummera było takie upakowanie części elektronicznych w jednym elemencie by zredukować wymiary, zmniejszyć koszty produkcji i skrócić czas przepływu elektronów.

1954 Ostateczna klęska Francuzów pod twierdzą Dien Bien Phu (Indochiny Francuskie) zakończyła wojnę indochińską.

1966 Grupa Mamas & Papas na pierwszym miejscu amerykańskiej listy przebojów z piosenką „Monday, monday”.

1967 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “The Happening” – The Supremes . Był to ostatni singiel zespołu.

1967 Urodził się Jakub Strzyczkowski, dziennikarz Trzeciego Programu Polskiego Radia (popularnej “Trójki”) oraz Telewizji Polskiej. Absolwent prawa WPiA UW.

1969 Na listy przebojów country w USA trafił pierwszy przebój Krisa Kristoffersona – “Me and Bobby McGee”. W 1971 roku kompozycja ta znalazła się na szczycie list przebojów w wykonaniu Janis Joplin.

1969 Urodził się Radosław Pazura, aktor. W 2005 roku wspierał kampanię wyborczą Prawa i Sprawiedliwości uczestnicząc w cyklu koncertów Wiosna Polaków.

1977 W Krakowie znaleziono zwłoki studenta Uniwersytetu Jagiellońskiego Stanisława Pyjasa, który zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, z rąk agentów SB. Pogrzeb studenta stał się okazją do wielkiej politycznej demonstracji, której następstwem były liczne aresztowania.

1980 W Stalowej Woli urodził się Maciej Gracjan Zakościelny, aktor. Pierwszą rolę dostał w serialu Plebania, gdzie zagrał Marka Bednarka. Występuje głownie w produkcjach TVN.

1983 Kocham Cię Kochanie moje – Maanam Nr 1 w 55 notowaniu LP3.

1985 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Crazy For You” – Madonna.

1985 Zmarł Adam Bahdaj, pisarz. Autor książek dla dzieci i młodzieży m.in.: „Wakacje z duchami”, „Stawiam na Tolka Banana”. W plebiscycie czytelników “Płomyka” i “Świata Młodych” na najpopularniejszego pisarza otrzymał w 1970 r. “Orle Pióro”.

1990 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Nothing Compares 2 U” – Sinead O’Connor. Piosenkę napisał Prince.

1999 Lista Przebojów Programu 3. Notowanie nr 901: 1. Kazik Na Żywo – Las Maquinas De La Muerte, 2. Śpij Kochanie Śpij – Kayah & Goran, 3. Anna Maria Jopek – Ja Wysiadam, 4. Metallica – Whiskey In The Jar, 5. Hey – 4 Pory

2000 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “Oops I Did It Again” – Britney Spears; UK Top Album: “Play” – Moby.

2004 W Iraku zastrzeleni zostali polscy reporterzy; dziennikarz Waldemar Milewicz i kamerzysta Mounir Bouamrane.

Urodzeni 7 maja odznaczają się oryginalną umysłowością i predyspozycjami twórczymi. Są bardzo ambitni i nie ustają w poszukiwaniu coraz to nowych form swego artystycznego wyrazu. Ich aktywność ściśle wiąże się z uczuciami i nastrojami. One to inspirują ich, bądź działają destrukcyjnie.

Imieniny obchodzą: Gizela, Ludmiła, Benedykt, Filip, Jakub, Domicela

Imię Domicela ma pochodzenie łacińskie. Prawdopodobnie pierwotnie oznaczało “pogromczynię”. Kobieta o tym imieniu jest obdarzona walecznym usposobieniem i nieustępliwością, dlatego często kieruje mężczyznami. Jeśli chce, potrafi być łagodna i spolegliwa, ale nie na długo. Wspaniale realizuje się w wolnych zawodach, bywa artystką, podróżniczką lub dyrektorem firmy.

Gizela jest imieniem pochodzenia starogermańskiego wywodzącym się od słowa “strzała”. Oznacza osobę, którą charakteryzuje energiczny i szybki sposób zachowania. Gizela jest elegancką kobietą o miłym usposobieniu. Radosna i uśmiechnięta potrafi znaleźć wspólny język ze wszystkimi ludźmi i dobrze się czuje w każdym otoczeniu. Lubi rozrywki, miłe niespodzianki i dalekie podróże.

Ludmiła znaczy “przyjaciółka ludu” i kobieta nosząca to imię wyróżnia się w otoczeniu. Z charakteru – altruistka, jest nad wyraz troskliwa, gościnna i pracowita. Wykazuje wiele energii w załatwianiu spraw społecznych. Z reguły pełni zawód wymagający solidności i skrupulatności. Jest niezbyt dużą entuzjastką życia w rodzinie.