KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 8 LIPCA

Słońce w znaku Raka

Osoby urodzone 8 lipca są bardzo energiczne; w działaniu dokładne i sumienne, dobrze planują swoje przedsięwzięcia. Są niezwykle szlachetne i nadmiernie wrażliwe. Cieszą się powodzeniem płci odmiennej.

Cytaty na dziś:

• Szczęście innych ludzi zachwyca, dlatego że w nie wierzymy. Marcel Proust
• Człowiek, na którym pochlebstwo robi wrażenie jest człowiekiem bezbronnym. Oskar Maria Graf (1894 – 1967)
• Wewnątrz, jak chcesz, ale na zewnątrz według zwyczajów. Seneka Młodszy

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1824 W Rożnowie pod Obornikami urodził się Włodzimierz Bonawentura Krzyżanowski, polski i amerykański generał, polityk.

Jego ojciec i dwaj wujowie walczyli o polską niepodległość w wojsku napoleońskim, a brat w powstaniu listopadowym w 1830 roku. Po śmierci ojca rodzina popadła w długi i wyprowadziła się ze swojego majątku. Włodzimierz został przekazany przez matkę pod opiekę krewnym w Poznaniu. Krzyżanowski trafił do Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Wziął czynny udział w antypruskim powstaniu w 1846 roku.

Po klęsce wyemigrował z Polski by uniknąć aresztowania za działalność polityczną. Udał się do Hamburga, skąd popłynął do Nowego Jorku. W USA uczył się od podstaw języka angielskiego i kontynuował edukację.

W 1860 roku Krzyżanowski wsparł kandydaturę Abrahama Lincolna na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych. Jego zwycięstwo w wyborach spowodowało wybuch wojny domowej. Krzyżanowski zgłosił się do wojska jako szeregowy dwa dni po ogłoszeniu mobilizacji, zorganizował w Waszyngtonie oddział imigrantów, który obronił miasto przed pierwszymi atakami południowców. Za tę akcję został mianowany kapitanem, a następnie majorem.

Zaraz potem w Nowym Jorku rozpoczął kampanię rekrutacyjną wśród imigrantów z Europy, którzy sformowali 58. Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku, zwany „Polskim Legionem”. Awansowany do stopnia pułkownika i mianowany jego dowódcą.

Krzyżanowski wziął udział w wojnie secesyjnej. Walczył w bitwach: pod Cross Keys w Dolinie Shenandoah, w II bitwie pod Bull Run, pod Chancellorsville, pod Gettysburgiem i pod Knoxville. Prezydent Lincoln awansował go 2 marca 1865 roku na generała brygady; poprzednie tymczasowe nominacje w 1862 i w 1863, były odrzucone przez senat USA.

Oficerowie 80 Pułku Piechoty z Nowego Jorku (1863) Foto: Biblioteka Kongresu USA / Timothy H. O”Sullivan

11 listopada 1872 roku został mianowany specjalnym agentem Departamentu Skarbu odpowiedzialnym za ściganie przemytników i kontrolę pracy funkcjonariuszy komór celnych w rejonie Nowego Orleanu. Pracował tak wydajnie i szybko, że 9 czerwca 1873 roku – z rekomendacji Carla Schurza – został specjalnym agentem 15. Obszaru Celnego (Terytorium Waszyngton).

Do służby zameldował się w Port Townsend nad Puget Sound (dziś dzielnica Seattle) 11 sierpnia. Po zapoznaniu się z rozległym terytorium i kilku pierwszych dochodzeniach otrzymał zadanie sprawdzenia prawdziwości doniesień o nielegalnych transakcjach na terytorium Alaski, kupionej od carskiej Rosji w roku 1867. Po zakończeniu pracy na Alasce osiadł w San Francisco. W 1878 roku w Waszyngtonie został dyrektorem w Departamencie Skarbu. Pod koniec życia wrócił do Nowego Jorku, gdzie spisał swoje wojenne wspomnienia.

Zmarł 31 stycznia 1887 roku w Nowym Jorku. Został pochowany na cmentarzu Greenwood w Brooklynie. 13 października 1937, w 50. rocznicę jego śmierci, jego szczątki zostały przetransportowane z wojskowymi honorami na Narodowy Cmentarz w Arlington. Prezydent Franklin D. Roosevelt wygłosił mowę ku jego pamięci transmitowaną przez radio, a prezydent Polski, Ignacy Mościcki, wygłosił swoje wyrazy szacunku w Warszawie.

W 2002 roku, podczas uroczystości wręczenia odznaczenia gubernatorowi Alaski Frankowi Murkowskiemu na Kapitolu, ambasador Polski wywołał kontrowersję, stwierdzając, że Włodzimierz Krzyżanowski był pierwszym gubernatorem Alaski. Podczas gdy wielu historyków polsko-amerykańskich oraz polskich i polonijnych stron internetowych podaje tę informację, nie ma ona potwierdzenia w źródłach amerykańskich i powstała najprawdopodobniej na skutek błędnego tłumaczenia pamiętników Krzyżanowskiego. Rzecznik ambasady polskiej, Artur Michalski, przyznał, że ambasada popełniła błąd i stała się ofiarą legendy. Nie ulega wątpliwości, że Krzyżanowski był urzędnikiem rządu federalnego na terenie Alaski.

Budynek dzisiejszej Szkoły Baletowej przy ulicy Gołębiej, do 1858 roku mieściło się tutaj Gimnazjum Św. Marii Magdaleny, fot: Tomasz Dworek

1922 Kurjer Poznanski donosił: Z kroniki policyjnej. W ciągu ostatniej doby dokonano cały szereg drobniejszych kradzieży, a w szczególności: przy Rynku Łazarskim 1, gdzie z pomocą włamania skradziono ubranie męskie, przy Prusa 19 bieliznę i garderobę męską i damską, przy ulicy Kościelnej 49 złoty zegarek, bransoletkę złotą i 1500 mk w gotówce, przy ulicy Pocztowej zabrał ktoś pewnemu kapralowi rower, pozostawiony na chwilę bez nadzoru. Okradziony poszkodowany został przez to na 50 tysięcy mk. Przy ulicy Pocztowej 12 skradziono kupcowi Radziejewskiemu 3 miechy wełny o warto o wartości około 150 tysięcy marek.

Kurier Poznański ogłoszenia 8 lipca 1922, źródło:  Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

1928 Otwarto Kino Stylowe, reprezentacyjne kino Poznania z widownią na 1000 miejsc. Od 1933 roku nazywało się Oświatowe, a po wojnie Bałtyk. Ponownie otwarto je 5 października 1945 r.

Na parterze budynku przy dzisiejszym Rondzie Kaponiera do wejścia zachęcały witryny szykownych sklepów i szyld Kino Stylowe. Jak okazały był to gmach niech powiedzą liczby: tysiąc widzów na parterze, balkonie i w lożach, kilkudziesięciu gości restauracji, tyluż klientów księgarni i 37 mieszkań dla bankowców mieszkających nad kinem. Był wygodnym, funkcjonalnym i gotowym na wszelkie zmiany obiektem. Kolejna nadarzyła się już cztery lata po otwarciu.

Na początku lat 30. zamiast filmów w Stylowym zaczęto grać wodewile. Ale Poznaniakom nie mogło się to spodobać. Po kilkunastu miesiącach podziękowali frywolnym komediantom, a nazwę kina zmieniono na Oświatowe.

Bałtykiem zostało dopiero po wyzwoleniu. Otwarto je w 5 października 1945 po zdobyciu potrzebnego wyposażenia. W księgach handlowych z tego okresu większość sprzętu opisana jest jako majątek zdobyczny. Od projektorów Ernemann IV, a wkrótce doskonalszych VII b (wymienionych dopiero w latach 60. na Bauery, eksploatowane do końca Bałtyku), przez całą masę wzmacniaczy, głośników i przetworników, aż po mundury bileterów i wiadro przeciwpożarowe. Na meble Okręgowy Zarząd Kin musiał wydać sporo: na krzesła kinowe w liczbie 369 – 73 800 zł, na 159 fotelików do lóż – 65 190 zł, na 26 krzeseł do poczekalni – 5 200 zł, a na cztery stoliki dębowe po 650 zł za sztukę.

W Bałtyku się bywało. Z rodziną, z dziewczyną, albo z kumplami. Jeśli nie na sali kinowej, to chociaż w restauracyjnej, której wystrój i wyszynk ewoluował wraz z epokami. Elegancką najpierw „Bałtycką” zdegradowano do baru „Uniwersalnego”, a na końcu do mlecznego „Przysmaku”. Stojąc w długich kolejkach do kas można było napić się wody z saturatora, zjeść hotdoga i pierwsze w Poznaniu lody włoskie.

Przez lata to w Bałtyku odbywały się najważniejsze premiery z udziałem gwiazd i oficjeli. Te filmy można było zobaczyć w innych kinach dopiero, kiedy tu zeszły z afisza. Dlatego komplet Bałtyk miewał często, nawet na ostatnich seansach, po których widzów zabierały nocne autobusy wprost sprzed wejścia do kina.

W PRL-u szary za dnia Poznań nocą skrzył się neonami. Świecący napis nad wejściem miał każdy szanujący się hotel, sklep, restauracja, kawiarnia, każdy dworzec i zakład przemysłowy, ba, nawet osiedle, i oczywiście każde kino. Neon na Bałtyku przez wielu uważany jest do dziś za wyjątkowy. Zaprojektowali go na początku lat 60. nieżyjący już Antoni Rzyski i Mieczysław Skrobacki. Migające kolorowo rurki przedstawiały raz kowboja, raz kosmonautę, raz Indianina. Kto wie, może na nowym Bałtyku zabłysną na powrót.

Neony z kina Bałtyk, fot. baltykpoznan.pl

Bałtyk najdotkliwiej odczuł pojawienie się multipleksów w Poznaniu. W wolnorynkowej Polsce budynek zaczął pustoszeć i popadać w ruinę. Ostatni film „Kino Paradiso” wyświetlono 19 lipca 2002 roku

Rok później kultowe kino zostało rozebrane. Część krzeseł trafiła do małego kina Amarant, które powstawało właśnie w Domu Tramwajarza. Widzom nie przysporzyły jednak wygody, a kinu szczęścia – Amarant padł w 2010 roku. Latem 2014 roku filmy wróciły na Kaponierę. W ramach Festiwalu Transatlantyk na placu ustawiono rzędy łóżek z ekranami i wyświetlano najlepsze światowe kino.

[Źródła: materiały na stronie inwestora nowego budynku Bałtyk baltykpoznan.pl, wikipedia]

1989 Zmarł w Poznaniu Jerzy Pertek, polski pisarz marynista i publicysta.

Ukończył VIII LO w Poznaniu. Historyk z zamiłowania i badacz dziejów Polskiej Marynarki Wojennej, zwłaszcza w okresie międzywojennym i II wojny światowej. Opublikował około 2000 artykułów w prasie i czasopismach, periodykach fachowych i historycznych, a także ponad 50 książek i broszur (w tym Miniatur Morskich) o łącznym nakładzie ponad 2.500.000 egzemplarzy.

Był redaktorem Wydawnictw Ligi Morskiej w Sopocie, Wydawnictwa Morskiego i działu wydawniczego Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku.

W mieszkaniu, przy ulicy Zakręt 12, w Poznaniu, w którym tworzył i spędził ostatnie lata życia, powstała w 1992 r. z daru rodziny pisarza Izba Pamięci Jerzego Pertka. Zbiory te zostały przeniesione w 2004 roku do Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Księgozbiór jak i notatki dokumentacyjne a także bogaty zbiór prasy marynistycznej są obecnie udostępniane do prac naukowych. Pochowany na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.

ZDARZYŁO SIĘ 8 LIPCA

1343 Kazimierz Wielki zawarł z Krzyżakami kompromisowy pokój w Kaliszu. W zamian za zwrot Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej zgodził się na pozostawienie reszty bezprawnie zagarniętych ziem w ręku Zakonu.

1497 Portugalski żeglarz Vasco da Gama wyruszył z Lizbony w morską podróż, podczas której odkrył drogę do Indii opływając przylądek Dobrej Nadziei.

1621 Urodził się Jean da La Fontaine, francuski poeta, autor słynnych “Bajek”, wzorowanych na Ezopie. Był członkiem Akademii Francuskiej. Zmarł 13 kwietnia 1695 roku.

1623 Zmarł Grzegorz XV, (Alessandro Ludovisi), biskup Bolonii, papież od 1621 roku. W roku 1622 powołał do życia Kongregację Krzewienia Wiary. Zatwierdził regułę zakonu pijarów. Ustalił, że papieży obiera się przez tajne głosowanie. Po bitwie pod Chocimiem (1621), gratulował Polsce zwycięstwa i opłacił koszty wojny z Turkami.

1758 Angielskie wojska kolonialne w Ameryce zaatakowały Francuzów pod Ticonderogą.
http://www.youtube.com/watch?v=NFpwtUBLHPU

1838 Urodził się Ferdinand Graf von Zeppelin, niemiecki pionier budowy sterowców.

1851 Urodził się Arthur Evans, angielski archeolog i badacz Knossos na Krecie. Odkopał tam ruiny wielkiego pałacu ukazując światu nowy rodzaj kultury śródziemnomorskiej, którą nazwał kulturą minojską. Zmarł 11 lipca 1941 roku.

1856 Opatentowano karabin maszynowy. Amerykanin Charles Barnes otrzymał patent na „udoskonaloną armatę automatyczną”, w której szybkość strzelania zależała od prędkości kręcenia specjalną korbą.

1869 W katedrze wawelskiej odkryto grób Kazimierza Wielkiego, któremu 8 lipca sprawiono drugi pogrzeb.

1889 Ukazało się pierwsze wydanie “The Wall Street Journal”.

1900 Po wydaniu przez władze chińskie zakazu plucia na chodniki, na ulicach pojawiły się plakaty z pytaniem „Wobec tego gdzie?”.

1905 Załoga wchodzącego w skład Floty Czarnomorskiej rosyjskiego pancernika “Potiomkin” poddała się władzom rumuńskim. Uznano, że bunt, w którym zabito oficerów, miał charakter polityczny; załodze pancernika nie groziła ekstradycja.

1909 Watykan potępił nowe kierunki w modzie damskiej jako nieprzyzwoite.

1930 Urodził się Franciszek Starowieyski, polski artysta grafik, malarz. Mistrz rysunku – twórca tzw. teatru rysowania. Jeden z “kultowych” polskich artystów współczesnych. Autor licznych plakatów teatralnych i filmowych.

1935 Urodził się Peter Sellers, angielski aktor komediowy znany z roli w filmie Różowa Pantera.

1944 Pierwsza z niemieckich rakiet V2 spadła na Wielką Brytanię, zabijając trzech mieszkańców Londynu.

1951 Urodziła się Anjelica Huston, amerykańska aktorka filmowa ( Honor Prizzich).

1956 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów “Rock Around The Clock” – Bill Halley & The Comets.

1958 Urodził się Kevin Bacon, amerykański aktor filmowy (Footloose, She’s Having a Baby)

1962 W Rudzie Śląskiej urodził się Piotr Baron, prezenter muzyczny, prowadził Listę Przebojów Programu 3.

1966 Urodził się Marek Horczyczak, prezenter pogody w Telewizji Polsat.

1967 Zmarła Vivian Leigh, amerykańska aktorka filmowa. Największą sławę przyniosła jej kreacja Scarlet O’Hara w superprodukcji „Przeminęło z wiatrem.”. Urodziła się 5 listopada 1913 roku.

1973 Urodziła się Agnieszka Sitek, Łódź, aktorka filmowa i teatralna. (Weronika Gabriel – serial Złotopolscy). Za rolę w Sekalu otrzymała Czeskiego Lwa (Nagroda Czeskiej Akademii Sztuki Filmowej i Telewizyjnej) w kategorii: drugoplanowa rola kobieca.

1978 Joe Strummer i Paul Simonon z grupy The Clash zostali aresztowani w Glasgow za pijaństwo i złe zachowanie.

1986 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Holding Back The Years” – Simply Red.

1994 Zmarł Kim Ir Sen, komunistyczny dyktator Korei Północnej.

1996 Naukowcy ogłosili o stworzeniu nowego gatunku ziemniaka, zawierającego elementy chroniące przed malarią, zapaleniem wątroby i odrą.

1997 Podczas szczytu NATO w Madrycie przywódcy 16 państw zdecydowali o przyjęciu do Paktu trzech nowych państw Czech, Węgier i Polski.

1997 Zarząd TVP SA rozstrzygnął konkurs na telenowelę. Zwycięzcą okazał się “Klan” – opowieść o wielopokoleniowej rodzinie Lubiczów.

2001 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Another Chance” – Roger Sanchez; UK Top Album: „The Invisible Band” – Travis.

Imieniny obchodzą; Prokop, Eugeniusz, Elżbieta, Wirginia, Grzegorz

Eugeniusz, imię greckie oznacza: „dobrze urodzony, z dobrego rodu”

Imię Elżbieta pochodzi z hebrajskiego. Kobieta o tym imieniu jest osobą dystyngowaną o dużej kulturze osobistej. Lubi być otaczana przez mężczyzn. Kocha naturę, piękne krajobrazy, ceni architekturę starych miast.

Wirginia jest imieniem pochodzącym z języka łacińskiego od słowa “virgo”, czyli “panna, dziewica”. Jest osobą obdarzoną wybitnymi zdolnościami o uniwersalnym charakterze. Jest cierpliwa i pracowita, nie brak jej fantazji. W niepowodzeniach zamyka się w sobie.

Imię Prokop pochodzi z języka greckiego i oznacza “kroczącego na przedzie” lub “przygotowanego do walki”. Mężczyźnie o tym imieniu nie brak sił witalnych ani ambicji. Często osiąga u trudno osiągnąć w życiu dostatek.