KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 8 CZERWCA

Słońce w znaku Bliźniąt

Dzień Polskiego Osadnika, obchodzony w Argentynie, ustanowiony przez parlament Argentyny w roku 1995
Norfolk – Święto Bounty

Osoby urodzone 8 czerwca są zdolne i potrafią przystosować się do każdej sytuacji. Odznaczają się błyskotliwym umysłem i życiową operatywnością. Mają duże zdolności manualne. Ich usposobienie bywa zmienne, i nie zawsze można na nich polegać.

Cytaty na dziś:
Ze świata tego każdy ma tyle, ile sam sobie weźmie. Giovanni Boccaccio
Naśladowców pociąga najbardziej to, co naśladować się nie da. Marie von Ebner-Eschenbach

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1420 Biskup poznański Andrzej Łaskarz Grosłowski zatwierdził fundację kaplicy św. Krzyża w Poznaniu.

1648 W Poznaniu odbył się zjazd szlachty województwa kaliskiego i poznańskiego, na którym uchwalono wystawienie wojska przeciwko Chmielnickiemu.

1793 Po drugim rozbiorze Polski Poznań zajęli Prusacy. Od tego momentu pruskie panowanie w Grodzie Przemysława trwało 125 lat, jedynie w okresie napoleońskim, w latach 1806 –15 miasto było wolne.

1815 Po kongresie wiedeńskim oficjalnie władzę w Poznaniu przejęła administracja pruska.

1836 W Szwajcarii zmarła Klaudyna z Działyńskich Potocka, działaczka społeczna,polska patriotka.

Siostra Tytusa Działyńskiego, żona Bernarda Potockiego – syna pisarza Jana Potockiego, autora Rękopisu znalezionego w Saragossie, przyjaciółka Emilii Sczanieckiej. Zaznaczyła się swą pełną poświęcenia pracą nad pielęgnowaniem rannych w dobie powstania listopadowego. Po jego upadku osiedliła się w Dreźnie, gdzie spieniężywszy swe klejnoty, niosła pomoc emigrantom.

Oczywiście, aktywna działalność społeczna doprowadziła do szykan ze strony władz pruskich. Zmuszona do wyjazdu (między innymi do Drezna, Paryża i Genewy), angażowała się nadal w prace charytatywne. Właściwie trudno wymienić akcję społeczną czy inne wydarzenie w kołach emigracji polskiej, w którym nie brała udziału.

Gromadziła wokół siebie wiele wybitnych osób, kontynuując niejako rodzinną tradycję „salonu intelektualno-politycznego”.

Obracała się w towarzystwie Juliusza Słowackiego, Joachima Lelewela czy Antoniego Odyńca. W 1833 roku Adam Mickiewicz odczytywał przed nią fragmenty swoich Dziadów.

Wieszcz wypowiedział nawet takie słowa: „Wieleż to kobiet naszych, jak Klaudyna Potocka, zdolniejszych było do zasiadania w radach, rządzie – tak rozumem, jak i siłą ducha – od wielu mężczyzn” [Na podstawie: S. Król, 101 kobiet polskich, Warszawa 1988, s. 130.]

Norwid nazwał ją „cichym aniołem”. Urodziła się 21 sierpnia 1801 roku w Kórniku. Była właścicielką Wyspy Zamkowej na Jeziorze Góreckim wraz z romantycznym zamkiem. Klaudyna Potocka jest patronką V Liceum Ogólnokształcącego w Poznaniu.

Zamek Klaudyny Potockiej na Jeziorze Góreckim, fot: wikipedia

1846 W Gazecie Wielkiego Xięstwa Poznańskiego ukazało się ogłoszenie władz miasta Poznania w celu skuteczniejszego udzielania pomocy lekarskiej chorym i ubogim. Miasto podzielone zostało na 20 rewirów przypisanych lekarzom. Recepty wydawane przez lekarzy finansowane były przez Dyrekcję ubogich.

Dla każdego rewiru przypisana była osobna apteka. Był to element organizowanej przez doktora Karola Marcinkowskiego akcji pomocy chorym i ubogim.

1866 W Poznaniu wybuchła epidemia cholery. Choroba została przywleczona do miasta wraz z grupą nocujących w gospodzie na Starym Rynku rybaków i pochłonęła 1344 ofiary. Oficjalnie zakończyła 22 października 1866r.
Poniżej dokumentacja Archiwum Państwowego w Poznaniu z tego okresu i wcześniejsza, pochodząca z jednostek sygn. 294/0/3.97/5676 (Prezydium Policji,Cholera im Jahre 1866 – 1868) i 316/0/6/105 (Starostwo Powiatowe w Gnieźnie, Obwieszczenia władz w sprawie epidemii cholery). [Źródło: Archiwum Państwowe]

1895 Co piło się i jadło w Poznaniu pod koniec XIX wieku.

Poznański restaurator Cichowicz otworzył nową obszerną i komfortowo wyposażoną winiarnię przy ulicy Berlińskiej 4.

W winiarni serwowano codziennie świeże angielskie ostrygi w cenie 2,50 marki za tuzin, tłuste czeskie bażanty, świeże pulardy i kapłony, kwiczoły galicyjskie, świeże turboty i sole, żywe homary, sałatę i endywie. Niezwykłą atrakcją winiarni był eksponowany tam unikalny zbiór starych węgrzynów z ponaddwustuletnią metryką.

W pierwszych latach swego istnienia firma posiadała skład win w starych piwnicach budynku należącego dawniej do klasztoru Jezuitów w Poznaniu, gdzie podczas remontu pracujący tam robotnicy odkryli zamurowaną wnękę, a w niej siedemdziesiąt dwie butelki bardzo starego węgrzyna. Najprawdopodobniej wspomniany składzik win przeznaczony był na jubileusz kapłaństwa, a zamurował go w tajemnicy przed innymi któryś z zakonników.

Jedną ze wspomnianych butelek przesłano do ekspertyzy berlińskiemu archeologowi Virchov, który stwierdził, że pochodzi z XVII wieku. Większość butelek przekazano do Muzeum Archeologicznego w Berlinie, kilkanaście z nich zachował Cichowicz na pamiątkę.

Fot: Fasada zachodnia kościoła podominikańskiego po przeprowadzonych pracach konserwatorskich min. po odkuciu zewnętrznych tynków i i odsłonięciu średniowiecznych murów i okien, rok 1970 (fotopolska)

Restauracja Bismarck Tunnel przy ul Kantaka, około roku 1900

Na podstawie: Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000 “Posener Zeitung”, nr 392 z 8 VI 1895. Napoje alkoholowe w lokalach poznańskich na przełomie XIX i XX wieku, Waldemar Karolczak, KMP 4/2000

1908 W Ostrawie urodziła się Stanisława Zajchowska, polska geograf. Była profesorem Uniwersytetu Poznańskiego. Prowadziła badania w zakresie geografii osadnictwa i regionalnej.  (zm. 1995).

1920 W Poznaniu urodził się Ryszard Schramm  polski biolog, taternik i podróżnik.

Opublikował około dziewięćdziesięciu publikacji naukowych z dziedziny biochemii i fizjologii roślin. W latach 1965–1969 był dziekanem Wydziału Biologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Był taternikiem i podróżnikiem. W 1936 roku zapisał się do Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a w 1939 odbył kurs w Szkole Taternictwa Klubu Wysokogórskiego.

W Tatrach wspinał się od 1947 roku, wytyczając tam 21 nowych dróg. W 1949 jako pierwszy dokonał zimowego wejścia na Mięguszowiecką Przełęcz Wyżnią. W 1955 był w zespole, który przeszedł główną grań Tatr.

Brał udział w sześciu wyprawach polarnych na Spitsbergen (ostatnia z nich miała miejsce w 1992 roku), a także w wielu wysokogórskich wyprawach eksploracyjnych: Hindukusz, Atlas Wysoki, Ruwenzori i Darwaz Afgański.

W 1979 roku został zaproszony do The Explorers Club. W 2003 roku otrzymał nagrodę Super Kolosa. Jego synem jest historyk Tomasz Schramm. Zmarł  8 grudnia 2007 r. [Źródło: wikipedia]

1939 W Poznaniu urodził się Piotr Kołodziejczyk, polski wojskowy, wiceadmirał, polityk dwukrotny minister obrony narodowej. Pochodzi z Ponieca k. Gostynia w województwie poznańskim. Zmarł 2 września 2019 roku.

Kadm. Piotr Kołodziejczyk w Salonie Kaprów na ORP “Błyskawica”., fot: http://www.smw.ocalicodzapomnienia.eu/

1987 W dziewiątym dniu od momentu rozpoczęcia rozruchu technologicznego, odbyła się uroczystość oddania do eksploatacji stacji Poznań- -Franowo. Symbolicznego uruchomienia stacji dokonał minister komunikacji Janusz Kamiński. Grupie najbardziej zasłużonych budowniczych stacji wręczono odznaczenia państwowe.

1995 Zmarła Maria Rudowicz, pseudonim Maria Rataj, autorka popularniej książki „Zaułki grzecznego miasta” – opisującej życie meliniarzy, złodziei, sutenerów i prostytutek grzecznego, mieszczańskiego przedwojennego Poznania.

„Wychowała mnie ulica, miejscem zabaw było Śmietnisko i sama sobie się nieraz dziwie, ze nie zostałam prostytutka, nikt by mi tego przecież nie bronił, w Boga nie wierze, a jako poznański gawroch na opinie gwiżdże” – pisała w swoich wspomnieniach.

Swoje miasto opisała w powieści Zaułki grzecznego miasta (1962), której dziesięciotysięczny nakład został natychmiast rozprzedany. Książka była to niezwykła, a jak na czasy gomułkowskiej cenzury obyczajowej, niemal pornograficzna. Ukazać się mogła dlatego, ze autorka opisywała nędzę, upadek i występek panujący w międzywojennym Poznaniu, który uchodził za wizytówkę sanacyjnej Polski, a na tym tle pozytywnie prezentowała się Polska Ludowa

Od dzieciństwa pracowała, by utrzymać siebie, brata, a także matkę, która nie stroniła od alkoholu i prowadziła dosyć rozwiązły tryb życia. Najmowała się jako pomoc domowa, handlowała, zbierała opał, pracowała fizycznie, przetrząsała śmietniki.

W latach 60-tych panowała moda na wyszukiwanie i lansowanie samorodnych talentów, z ludu – jak to określano. Trafiła do mnie wtedy Maria Rudowicz, mieszkająca przy ul. Ogrodowej, z kilkoma swoimi opowiadaniami – piszę w swojej wspomnieniowej książce Ryszard Danecki, kronikarz życia kulturalnego Poznania czasów PRL. Wybrałem dwa z nich, wyczyściłem z nieporadności stylistycznych i opublikowałem w Gazecie Poznańskiej z wielkim nadtytułem: Debiut!

W czasie jednego z zebrań Związku Literatów Polskich podszedł do mnie znany krytyk i praktykujący swój katolicyzm prawie ostentacyjnie dr Aleksander Rogalski. Powiedział, że otrzymał do opracowania, ale zwrócił wydawcy, gdyż krępujące było dla niego nawet czytanie pewnych scen! Nie mówiąc już o tym, że autorka wymienia po nazwisku niektórych swoich klientów, znanych ludzi Poznania. W końcu rękopisy przygotował do druku, czyniąc odpowiednie skróty, znakomity redaktor i prozaik Zdzisław Romanowski.

Fragment książki: Poznań, to miasto przygarnęło mnie do siebie. Zależnie od kaprysu to gnało ulicami do utraty tchu, skręcając kiszki z głodu, to niby ostatni sadysta odsłaniało przed młodocianymi oczyma dzieje grzechu, jęk ciemnych zaułków, lub oczarowało blaskiem neonów i dobrobytu.

Nie tylko w mieście miałam rodzica, bo znalazłam prócz rodzonej, jeszcze drugą matkę, Wartę. Ukochałam ją ponad wszystko, a gdy okrutne miasto odbierało mi radość życia, gdy doprowadzało do rozpaczy, u niej znajdowałam zawsze ukojenie. To ona chłodziła swym zimnym dotykiem me rozpalone gorączką ciało, to ona przyjmowała gorzkie łzy bólu i rozpaczy i wreszcie ona otwarła mi oczy na piekło. Nad Wartą dumałam w ciemne, długie wieczory, zachwycając się pięknem, często nieludzkiego, miasta. Nad Wartą siedziałam skoro świt, by oglądać wyłaniające się miasto w złotych promieniach słońca, które mi wówczas słało uśmiechy odblaskiem tysiąca szyb i smukłych wież, by potem wrócić z powrotem i znów cierpieć lub radować się. Tak więc mając podwójnych rodziców, byłam jednak sierotą i w najcięższych chwilach życia zawsze samotną, zdaną tylko na siebie.

[Źródła: Paweł Cieliczko, http://www.poznanski.przewodnikliteracki.pl/, https://kolektywbibianny.wordpress.com, Ryszard Danecki, Od Smakosza do Fregaty. Na szlaku poznańskiej cyganerii artystycznej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2010, s. 120, poznan.wikia.com]

ZDARZYŁO SIĘ 8 CZERWCA

632 Zmarł Mahomet, właśc. Muhammad ibn Abd Allah, prorok i twórca islamu, organizator teokratycznego państwa arabskiego.

793 Splądrowanie przez Normanów klasztoru na Holly Island, angielskiej wyspie na morzu Północnym, zapoczątkowało czasy Wikingów w Anglii. Początek najazdów Wikingów w Europie Zachodniej.

1042 Zmarł Hardekanut – Kanut Surowy, król Danii i Anglii. Rządy Hardekanuta rychło stały się niepopularne, gdyż król pobierał wysokie podatki na opłacenie swojej licznej floty.

Wywoływało to opór ludności. W 1041 r. ludność Worcester zabiła dwóch królewskich poborców. Hardekanut zareagował szybko i kazał spalić miasto. Z tego okresu pochodzi legenda o lady Godivie, która aby uwolnić miasto Coventry od wysokich podatków przejechała nago przez miasto. Król zmarł podczas uczty, którą wyprawiał w Lambeth (Hardekanut był wielkim miłośnikiem ucztowania. Podobno wydawał do pięciu uczt dziennie) król wzniósł kielich do toastu, ale nagle zwalił się na ziemie z konwulsjami. Zmarł niedługo później. Nigdy się nie ożenił i nie pozostawił potomstwa.

1457 Sfinalizowanie wykupu Malborka, Tczewa i Iławy od broniących je krzyżackich wojsk zaciężnych przez Kazimierza Jagiellończyka.

1786 Ukazała się pierwsza reklama producenta lodów. (Mr Hall, NYC).

1815 Holandia i Belgia zostały na podstawie Uchwały Kongresu Wiedeńskiego połączone w jedno państwo.

1824 Noah Cushing z Quebecu opatentował pierwszą maszynę do zmywania.

1869 Ives McGaffey z Chicago opatentował prototyp odkurzacza.

1912 Po raz pierwszy użyto motorowych ambulansów w bitwie pod Zanzur w Trypolitanii, w czasie wojny włosko-tureckiej.

1913 Zmarła Emily Davison, brytyjska sufrażystka. Poniosła śmierć w wyniku obrażeń jakie odniosła w wypadku 4 czerwca 1913 roku podczas gonitwy Derby w Epsom. Emily Davison wpadła pod konia  króla Jerzego V. (ur. 1872).

Zapis filmowy zdarzenia z 4 czerwca 1913 roku pokazuje Davison wychodzącą przed królewskiego konia z transparentem Woman’s Social and Political Union, partii brytyjskich sufrażystek. . Najprawdopodobniej nie spodziewała się, że zostanie stratowana przez konia. Według relacji części świadków Emily zamierzała po prostu przebiec w poprzek trasy wyścigu w nadziei, że biegnące konie ją ominą. Inni twierdzili, że usiłowała przewrócić królewskiego konia.

1924 Ostatni raz widziano angielskiego himalaistę George’a Mallory’ego. Dostrzeżono go około 800 metrów od szczytu Everestu, kiedy po raz trzeci próbował samotnie zdobyć szczyt najwyższej góry świata. Przeszło 60 lat później, w 1999 roku w pobliżu szczytu, na który najprawdopodobniej nigdy nie dotarł, odnaleziono jego ciało.

1927 Urodził się Wiktor Woroszylski, polski pisarz, tłumacz. Zerwał z komunizmem po stłumieniu rewolucji węgierskiej 1956 roku, którą obserwował na własne oczy, przebywając wówczas w Budapeszcie. W latach 70. XX wieku związany z opozycją demokratyczną, objęty zakazem druku przez komunistyczną cenzurę. (zm. 1996).

1930 Urodził się Bo Widerberg, szwedzki pisarz, reżyser filmowy. Czołowy przedstawiciel tzw. opozycji antybergmanowskiej. Było to pokolenie filmowców młodszych od Bergmana, którzy chcieli się przeciwstawić jego dominacji w tamtejszym kinie i podjąć omijane ich zdaniem przez niego palące problemy społeczno-polityczne. Światową sławę przyniosły mu filmy Wózek dziecięcy (jeden z ulubionych filmów Krzysztofa Kieślowskiego), Miłość Elwiry Madigan i Ådalen 31 – niezwykle realistyczna rekonstrukcja najważniejszego strajku w historii Szwecji (użycie siły przez władze doprowadziło do wyborczego zwycięstwa partii socjaldemokratycznej na następnych kilkadziesiąt lat). (zm. 1997).

1934 W ZSRR wprowadzono w życie Ustawę o zdradzie ojczyzny. Przewidywała ona tylko jeden wymiar kary za opisane w niej przestępstwo – śmierć; zawierała ponadto zapis o odpowiedzialności zbiorowej członków rodziny.

1939 Urodził się Norman Davies, walijski historyk. Autor prac historycznych poświęconych Europie Środkowej i Polsce (Boże Igrzysko, Powstanie 44).

1944 Polskie niszczyciele „Błyskawica” i „Piorun” wzięły udział w zwycięskiej bitwie morskiej okrętów alianckich z flotyllą niemiecka na wodach kanału La Manche.

1946 Na międzynarodowym kongresie dziennikarzy w Kopenhadze powołano do życia Międzynarodową Organizację Dziennikarzy – MOD.

1946 W Łodzi urodził się Piotr Fronczewski, aktor teatralny i filmowy. Grał w filmach Wajdy, Zanussiego, występował w kabarecie “Pod Egidą” oraz telewizyjnym “Kabareciku” Olgi Lipińskiej.

http://www.youtube.com/watch?v=C–CuGfRNcY&feature=related

1949 Syjam zmienił nazwę na Tajlandia.

1949 Opublikowano Rok 1984 George’a Orwella.

1951 Urodziła się Kora (wł. Olga Jackowska), wokalistka grupy Maanam. W latach 1971-1984 była żoną Marka Jackowskiego – lidera i gitarzysty Maanamu. W 1993 roku zadebiutowała również jako solistka albumem “Ja pana w podróż zabiorę

1953 Urodziła się Bonnie Tyler (wł. Gaylor Sullivan), piosenkarka brytyjska. Zadebiutowała w 1977 roku albumem “The World Starts Tonight”. W 1986 roku wystąpiła na festiwalu w Sopocie. Jej największym przebojem była piosenka “Total Eclipse Of The Heart” z roku 1983.

1955 W Londynie urodził się Tim Bernes-Lee, twórca WWW (hipertekstu).

1956 Rzucając się z okna, samobójstwo (w Nowym Jorku) popełnił poeta Jan Lechoń. Był współtwórcą grupy poetyckiej “Skamander”, autorem zbiorów poezji: „Karmazynowy poemat”, „Srebrne i czarne”, „Marmur i róża”, „Lutnia po Bekwarku”, utworów satyrycznych „Rzeczpospolita Babińska”, szkiców „Cudowny świat teatru”.

1960 Urodził się Mick Hucknall, lider i wokalista grupy Simply Red. Karierę rozpoczął w zespole Frantic Eelevators, z którą nagrał m.in. piosenkę “Holding Back The Years”. Utwór ten zarejestrowany już z Simply Red trafił na debiutancki album „Picture Book” z 1985 roku i dotarł na top magazynu “Billboard”. W swoich piosenkach grupa łaczy elementy popu, muzyki soul i funk. Wielkimi przebojami stały się „If You Don’t Know Me By Now” z repertuaru Harolda Melvina, “New Flame”, “Stars”, oraz “Fairground”.

1963 Założono pierwsze amerykańskie stowarzyszenie występujące przeciwko paleniu tytoniu.

1966 Urodziła się Julianna Margulies, amerykańska aktorka. Największą popularność przyniosła jej rola pielęgniarki Carol Hathaway (sezon 1-6) w serialu Ostry dyżur (ER), za tę rolę w 1995 roku otrzymała nagrodę Emmy. Odeszła z serialu, gdyż chciała wrócić do Nowego Jorku, aby zająć się karierą teatralną. Za powrót do serialu proponowano jej 27 milionów dolarów, ale odrzuciła tę propozycję. W 1998 roku została wybrana, przez magazyn “People”, do 50. “Najpiękniejszych Ludzi Świata”.

1967 Na pierwszym miejscu listy przebojów w Wielkiej Brytanii pojawił się utwór “A Whiter Shade Of Pale” grupy Procol Harum.

1970 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „The Long and Winding Road” – The Beatles.

1979 Podpisano kontrakt o sprzedaży i modernizacji samochodu 126 zawarty na 10 lat między Pol-Motem a Fiatem. FSM stał się wyłącznym producentem modelu 126 dla sieci Fiata.

1985 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Everybody Wants To Rule The World” – Tears For Fears.

1991 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „More Than Words” – Extreme.

1996 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Killing Me Softly” – The Fugees. Piosenka z repertuaru Roberty Flack w oryginalnym wykonaniu trafiła na top amerykańskiej listy przebojów w 1972 r.

1999 W RPA zmarła profesor Zofia Kuratowska – naukowiec, lekarz-hematolog, senator i wicemarszałek Senatu RP. Współzałożycielka i członek Unii Wolności, dyplomata, ambasador w RPA, autorka książki o AIDS „Nowa choroba”, założycielka fundacji „Krew to życie”.

2002 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Foolish” – Ashanti; US Top Album: „The Eminem Show” – Eminem.

2003 W dwudniowym referendum w sprawie wejścia do Unii Europejskiej wzięło udział 59 procent uprawnionych. Głosów na “tak” było 79 proc.

2008 Robert Kubica jako pierwszy Polak w historii wygrał wyścig Formuły 1 – GP Kanady 2008.

Wideo: Robert Kubica, lat 14 mówi o swoich startach w F1!

2012 Rozpoczęły się Mistrzostwa Europy w piłce nożnej EURO 2012. Pierwszy mecz na Stadionie Narodowym rozegrają reprezentacje Polski i Grecji.

Imieniny obchodzą: Maksym, Medard, Wilhelm, Seweryn

Maksym, od łacińskiego imienia Maximus łączy się z wyrazem “największy”. Mężczyźni o tym imieniu są ambitni i życzliwi dla otoczenia. Mają wysoko rozwinięte poczucie sprawiedliwości. Bezinteresownie pomagają innym, a w stosunku do rodziny i przyjaciół są lojalni.

Imię Medard ma germańskie pochodzenie. Pierwotne znaczenie łączy się z wyrazami “męstwo, potęga, moc” oraz “odważny, śmiały”.

Imię Wilhelm wywodzi się z germańskiego i oznacza chęć, opiekę, pomoc. Mężczyzna o tym imieniu jest wrażliwy, ambitny, szlachetny i szczery. Przeważnie jest osobą wykształconą, często zostaje lekarzem. Jest predysponowany do przewodniczenia innym, nie znosi gdy ktoś narzuca mu swoje zdanie. Lubi dyskutować na tematy z pogranicza życia i śmierci. Fascynuje go przepowiednia na temat końca świata.