KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 8 WRZEŚNIA

Słońce w znaku Panny

Międzynarodowy Dzień Walki z Analfabetyzmem, ustanowiony przez UNESCO w 1965 roku, a obchodzony od 1966 roku
Święto narodowe Andory.
Święto Niepodległości Macedonii.

Imieniny obchodzą: Klementyna, Maria, Radochna, Radosława.

Maria to najpopularniejsze imię żeńskie. Pochodzi z hebrajskiego i ma wiele znaczeń: napawa radością, jest piękna, ukochana przez Jahwe czyli Boga, miłująca Boga, a także silna i płodna. Maria jest osobą spokojną, rozsądną i sprawiedliwą. W swych przekonaniach jest konserwatystką. Nigdy nie cofa raz danego słowa. Szybko podejmuje decyzje, które w większości są trafne. Kocha dom i rodzinę, wielką wagę przywiązuje do wychowywania dzieci.

Imię Radochna ma pochodzenie słowiańskie. Jest zdrobnieniem od imienia Radosława. Radochna jest osobą pogodną, życzliwą otoczeniu, chętnie pomagającą innym. Ambitna, szybka w podejmowaniu decyzji i obdarzona dużym poczuciem humoru.

Słowiańskie rodowód ma także imię Radosława, łączone ze słowami “rad” i “sława”. Kobieta o tym imieniu ma twórczy umysł i skłonność do dyktatorstwa. Niepozbawiona wdzięku, temperamentu i elegancji, zawsze znajdzie wyjście z wszelkich opresji.

Cytaty na dziś:

•    Jeżeli chcesz schlebiać garbatemu, musisz mu pogłaskać plecy. Przysłowie sudańskie
•    Według mnie ten najlepszy, kto się najmniej chwali. Ignacy Krasicki
•    Fakty mówią, ale nie do każdego przemawiają. Jan Stanisław Lipiński

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1893 W Dąbrowie Górniczej urodził się Wacław Zembal, ogrodnik, dyrektor Państwowej Szkoły Ogrodnictwa i Ogrodu Botanicznego w Poznaniu.

Dzięki jego staraniom we wrześniu 1926 r. Jednoroczne Kursy Ogrodnictwa zostały przekształcone w 3-letnia Państwową Szkołę Ogrodnictwa, której dyrektorem był od 1927 r. do likwidacji szkoły w 1951 r. Zorganizował największą w Polsce bibliotekę ogrodniczą.

Od 1928r. był także dyrektorem Ogrodu Botanicznego w Poznaniu; przyczynił się do jego rozwoju i rozbudowy. W 1946r. zorganizował Męskie Liceum Rolnicze w Poznaniu, którego był dyrektorem. W 2005 roku nowej odmianie parocji perskiej nadano imię ‘WACŁAW ZEMBAL’.

1905 Stracony został Marcin Kasprzak, działacz robotniczy. W latach 1885-86 był organizatorem pierwszych kółek socjalistycznych w Poznaniu.

Współtwórca Polskiej Partii Socjalno-Rewolucyjnej Proletariat tzw. II Proletariatu w 1888, kierował jego pracami do 1891. Organizator pierwszej manifestacji 1-majowej na ziemiach polskich w 1890 roku. W 1892 podjął współpracę z rosyjskimi rewolucjonistami.

W latach 1891-1893 przebywał w Londynie i Niemczech. Aresztowany przez wojska carskie podczas przekraczania granicy Królestwa Polskiego i osadzony w warszawskiej Cytadeli.

1908 W Śmiglu urodził się dr Franciszek Witaszek, lekarz, naukowiec, działacz konspiracyjny.

1909 W Pęckowie koło Wielenia urodził się Józef Noji, wybitny lekkoatleta, olimpijczyk, 10-krotny mistrz Polski w biegach długodystansowych, stolarz i warszawski tramwajarz.

Zawodnik Sokoła Poznań oraz dwóch warszawskich klubów sportowych Legii i Syreny Warszawa. W czasie II wojny światowej w okresie niemieckiej okupacji Polski działacz niepodległościowy, aresztowany przez Gestapo i więziony na Pawiaku, zastrzelony w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz.

Po zakończeniu służby wojskowej powrócił do rodzinnej wsi, skąd do dorywczej pracy stawiał się wcześnie rano biegając tam z miejsca zamieszkania 24 kilometry]. Drogę do kariery sportowej otworzyły mu organizowane corocznie Biegi Narodowe na Przełaj, które jako kompletnie nieznany wówczas zawodnik wygrał w 1934 roku pokonując czołówkę polskich biegaczy.

Stał się sensacją sportową i już parę miesięcy później powołano go do polskiej kadry w meczu bałtyckim pomiędzy Polską, Łotwą i Estonią gdzie zajął II miejsce w biegu na 10 000 metrów za Kazimierzem Fiałką. [wikipedia]

1911 Położenie kamienie węgielnego pod most św. Rocha w Poznaniu.

1924 Edward Mendell House, doradca Prezydenta Wilsona został doktorem honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego.

Był doradcą prezydenta USA Woodrowa Wilsona od zakończenia I wojny światowej do późnych lat 30. XX wieku. Uważano, że miał bardzo duży wpływ na prezydenta, zwłaszcza w sprawach dotyczących polityki zagranicznej. Sprawami Polski zainteresował się po spotkaniu z Ignacym Paderewskim. W 1918 House był odpowiedzialny za opracowanie paktu Ligi Narodów. Brał udział w pracach nad terytoriami mandatowymi jako doradca.

1939 Arthur Greiser został szefem (komisarzem) zarządu cywilnego w Poznaniu.

1939 W okupowanym Poznaniu władze miasta wzywały do usuwania skutków nalotów przez mieszkańców jeśli jest to możliwe w zakresie własnym a także do złożenia broni oraz sortów mundurowych. Powołano także służbę techniczną, położono kładkę na wysadzonym Moście Chwaliszewskim, wznowiono dostaw prądu na prawy brzeg Warty oraz uruchomiono główny kolektor wodny przy Drodze Dębińskiej.

1954 W Poznaniu urodził się Jerzy Wybieralski, hokeista na trawie, trener.

Najpierw tylko przyglądał się grze hokeistów, bo jego ojciec był działaczem Warty. Potem zaczął sam grać. Dziś znakomicie zna aż cztery pokolenia laskarzy Warty. Kiedy wchodził do drużyny Warta była tak silna, że trudniej było dostać się do pierwszej drużyny klubowej niż do reprezentacji Polski. Ale udało mu się. Sześć razy wywalczył mistrzostwo Polski. – W tamtym czasie można było śmiało wystawić dwie drużyny seniorów do rozgrywek – wspomina Jerzy Wybieralski. – W najlepszych latach na czwartkowych treningach Warty było więcej kibiców niż na oficjalnych, ligowych meczach. Wtedy dwie jedenastki Warty grały ze sobą, więc poziom był niezwykle wysoki

Jako jedyny w historii hokeistów Warty pojechał na igrzyska zarówno jako zawodnik, jak i trener. Jako gracz pojechał w 1980 do Moskwy, a jako szkoleniowiec w 2000 do Sydney. W reprezentacji Polski rozegrał aż 219 meczów. Strzelił dla biało-czerwonych 15 bramek. (Na podstawie: www.kswarta.pl)

1957 Urodził się Maciej Kozłowski, aktor teatralny i filmowy. W latach 1984-1988 występował na scenie poznańskiego Teatru Nowego, między innymi w „Jeziorze Bodeńskim” w reż. Izabelli Cywińskiej, Trzech siostrach”, „Modlitwa chorego przed nocą”.

Filmografia Macieja Kozłowskiego to kilkadziesiąt tytułów filmowych, wśród nich „Generał Nil” (jako Tadeusz Grzmielewski), „Stara baśń” (Smerda, dowódca wojsk Popiela), „Wiedźmin” (Gwido/Falvick), „Kiler” (prokurator), „Kroll” (kapitan) czy też „Kingsajz” (Waś, krasnal Kilkujadka).

Wspierał rozwój piłki nożnej ulicznej osób bezdomnych i uzależnionych. Zaprzyjaźnił się z poznańską Barką, gdy przebywał na leczeniu w szpitalu chorób zakaźnych na Zawadach w Poznaniu, vis a vis siedziby Barka. Przychodził do Barki na rozmowy towarzyszył w treningach piłkarskich.

Pomógł w wyjeździe piłkarzy na Mistrzostwa Świata w Piłce nożnej Ulicznej do RPA. Dzięki Jego zaangażowaniu znalazły się środki z PZPN  i od prywatnych fundatorów dla drużyny piłki nożnej ulicznej osób bezdomnych  na wyjazd do Kapsztadu, gdzie zajęli II miejsce. Towarzyszył drużynie osób bezdomnych, gdy została ona ogłoszona Drużyną Roku 2008. Zmarł w 2010 roku.

1968 Urodził się Ray Wilson, szkocki muzyk – członek zespołów: Genesis, Guaranted Pure, Stiltskin, Cut. W 1997 roku Ray Wilson został wokalistą słynnej grupy Genesis, zastąpił w roli wokalisty Phila Collinsa. Stworzono wówczas utwory takie jak: Congo, Shipwrecked czy Not About Us. W 2008 roku artysta wydał album “Propaganda Man”, który częściowo powstał w Poznaniu, gdzie artysta obecnie mieszka.

Dlaczego zamieniłeś Edinbourgh na Poznań Ray, why? For money? – pytał dziennikarz Głosu Wielkopolskiego. Nie, dla dziewczyny. Poznaliśmy się podczas charytatywnego koncertu w klubie Johny Rocker w Poznaniu. A właściwie po nim, bo Gosia nawet nie widziała mnie na scenie. Nie wiedziała więc, kim jestem i co tu robię.

1972 Zmarł Wincenty Wierzejewski, poznański artysta malarz, działacz skautowy i powstaniec wielkopolski.

W 1912 roku Wierzejewski został jednym z założycieli pierwszego w Wielkopolsce zastępu skautowego “Poznań”. Wkrótce potem, w miarę przybywania młodych ludzi, zastęp stał się drużyną, a potem hufcem “Piast”, którego komendantem został właśnie Wierzejewski. W tym czasie skauci wielkopolscy prowadzili już tajne przygotowania do wybuchu ewentualnego powstania przeciwko Niemcom. W tym celu nawiązali kontakt ze Związkiem Walki Czynnej (ZWC).

Później Wierzejewski był jednym z organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej w zaborze pruskim. Po wybuchu walk, dowodził kompanią skautów, która zdołała oswobodzić z rąk niemieckich Fort Grolman w Poznaniu.

Jego ówcześni podwładni w późniejszym czasie dali początek 1 Pułkowi Strzelców Wielkopolskich (późniejszemu 55 Poznańskiemu Pułkowi Piechoty).

Wierzejewski brał także udział w walkach na wschodzie: w 1919 – walki o Lwów, a później w wojnie polsko-bolszewickiej (był jednym z żołnierzy armii generała Daniela Konarzewskiego).

W latach 1932-1935 dowodził oddziałem wartowniczym Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Następnie do 1939 roku pełnił służbę w Samodzielnym Referacie Bezpieczeństwa Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. Zajmował się organizacją dywersji pozafrontowej w Wielkopolsce pod kryptonimem “Okrzeja”. W sierpniu 1939 roku, bezpośrednio przed wybuchem II wojny światowej, przydzielony został do Sztabu Głównego WP.

Po kampanii wrześniowej kontynuował służbę wojskową w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie (między innymi w 1 Brygadzie Strzelców w Szkocji). Po wojnie pozostał w Anglii. Tam do śmierci oddawał się swojemu hobby – malarstwu.

1974 Poznań był gospodarzem Centralnych Dożynek.

8 września o godzinie 10:00 na wildecki Stadion im. 22 Lipca przybyła delegacja przedstawicieli władz partyjnych i państwowych na czele z I sekretarzem Komitetu Centralnego KC PZPR Edwardem Gierkiem i przewodniczącym Rady Państwa Henrykiem Jabłońskim.

Wszyscy zajęli miejsca na trybunie honorowej. Najpierw obejrzeli spektakl pokazujący trud rolnika i sojusz robotniczo-chłopski, a później odebrali bochen chleba. A wszystko działo się przy szczelnie wypełnionych trybunach stadionu.

1977 O godzinie 11.00 rozpoczęły się prace związane z ponownym umocowaniem orła na maszcie wieży poznańskiego Ratusza.

Pracom przyglądało się wielu poznaniaków. Wykonali je: Stefan Pospieszny i jego synowie – Andrzej, Czesław, Marian, Stanisław oraz zięć, Zygfryd Mucha – wszyscy z Ostroroga. Kilka minut po godzinie 12.00 prace zostały zakończone. KMP 2/78

1987 Nowym dyrektorem i kierownikiem artystycznym Państwowej Filharmonii w Poznaniu został Wojciech Michniewski. Akt nominacyjny wręczył artyście prezydent miasta Andrzej Wituski.

1993 Na Wildzie miał miejsce najpoważniejszy wypadek tramwajowy w historii miasta.

Zginęło pięc osób, 60 zostało rannych. Tramwaj linii nr 10 wykoleił się i uderzył w róg budynku przy ulicy Pamiątkowej. Zawinił motorniczy, przekraczając dozwoloną prędkość. Sąd skazał go na trzy lata więzienia.

 W wyniku wypadku na miejscu katastrofy zginęły 3 osoby, a ponad 60 zostały rannych. W szpitalu zmarły kolejne dwie osoby.

Bartosz Waliszewski: Jest 8 września 1997. Jadę tramwajem linii nr 10… tramwaj jechał szybko, co mnie gówniarzowi bardzo się podobało. To czadowe uczucie jak tramwaj na 28 czerwca 1956 – jechał szybko. Fajnie kiwało… a ja zawsze udawałem jazdę na nartach. Do dzisiaj tak mam… Przy ulicy Pamiątkowej czas przyspieszył… tramwajem dziwnie szarpnęło, przychylił i przypierniczył z impetem w kamienicę… ja byłem w drugim wagonie. Na kimś wylądowałem uderzając o coś ręką… szok i oszołomienie! Panika? Trochę – młody byłem… po chwili było słychać jęki i krzyki… po podłodze tramwaju płynęła czyjaś krew. Nie wiem czyja… wylądowałem przy drzwiach ale nie tych, którymi wsiadałem. Ludzie zaczęli się ruszać, próbując coś zrobić… podobno nie wszyscy.

W pewnym momencie ktoś mnie szarpnął i wyciągnął z tramwaju… robił się tłum. Były sygnały… przyjechała karetka. Może nawet kilka… Ktoś mnie złapał i zaprowadził do lekarza – przyjrzał się, wykrzyczał kilka pytań… poświecił w oczy, poklepał po ramieniu i kazał czekać… poleciał z resztą ludzi ratować pozostałych. Nikt się mną już nie zainteresował. Tragedia i dramat były gdzie indziej…

Wróciłem do domu, opowiedziałem o tym ojcu… i nigdy mi nie uwierzył, że tam byłem. Dzisiaj mu się nie dziwę – miałem tylko jakiegoś siniaka na ręce… w coś nią przysoliłem w trakcie wypadku…. i zdałem sobie sprawę, że miałem jakieś niebywałe szczęście. Pierwszy raz w życiu – nie ostatni. Dzisiaj, już jako osoba dorosła, kiedy patrzę na zdjęcia z tej tragedii – to wiem dlaczego ojciec nigdy mi w to nie uwierzył… to było niemożliwe… ale jęki ludzi słyszałem jeszcze bardzo długo.

1994 Zmarł Włodzimierz Ścisłowski, poznański satyryk.

1996 Naukowcy ogłosili o stworzeniu nowego gatunku ziemniaka, zawierającego elementy chroniące przed malarią, zapaleniem wątroby i odrą.

2002 (sobota) Rozpoczęto ustawianie dzieła „Nierozpoznanych” Magdaleny Abakanowicz na poznańskiej Cytadeli – prowizorycznie, na betonowej ławie, wylanej uprzednio na jednej z łąk pośrodku parku.- Na pewno jednak postaci staną nieco inaczej i może ich być mniej, jeśli artystka stwierdzi, że dzięki temu cała grupa będzie wyglądała lepiej – mówił Gazecie Wyborczej współpracujący z artystką prof. poznańskiej ASP Jarek Maszewski, który kierował pracami.

2006 Nad ranem spłonął zabytkowy, od dawna nie używany spichlerz stojący nad brzegiem Warty na Starołęce. Ogień przez 11 godzin gasiło 50 strażaków. W obawie przed zawaleniem spalonego budynku na pobliskie tory na dwie godziny wstrzymano ruch kolejowy.

Duży spichlerz zbożowy na Starołęce powstał w 1915 r. Działał do lat 80. jako własność przedsiębiorstw młynarskich, których obiekty znajdowały się po obu stronach Warty. Pod koniec lat 90. jego ówczesny właściciel Wyższa Szkoła Komunikacji Zarządzania chciała go adaptować na obiekt szkolny, ale miasto nie wyraziło na to zgody. Potem w części przy ul. Starołęckiej mieścił się sklep, ale od kilku lat budynek był już całkowicie opuszczony. Niszczał, podobnie jak znajdujący się za przejazdem kolejowym elewator. [Źródło: Kronika Miasta Poznania nr 6/2006, s. 230]

ZDARZYŁO SIĘ 8 WRZEŚNIA

1157 Królowi Anglii Henrykowi II i Eleonorze Akwitańskiej urodził się trzeci syn, który został później królem Ryszardem Lwie Serce.

1276 Pedro Juliao, Petrus Juliani bądź Petrus Hispanus został obrany papieżem jako Jan XXI, pomimo tego, że nie istniał Jan XX. Do pomyłki przyczyniła się rozpowszechniona w średniowieczu legenda o papieżycy Joannie, która miała jakoby przyjąć imię Jana XX. W 1247 roku został wykładowcą medycyny na uniwersytecie w Sienie. Tam właśnie napisał swoje Summulae logicales, która przez następne trzysta lat była podstawowym traktatem na temat logiki.

1522 Hiszpański żeglarz Juan de Elcano powrócił do Hiszpanii z drugiej po Magellanie podróży dookoła świata.

1655 Podczas “potopu” szwedzkiego wojska szwedzkie zajęły bez walki Warszawę. Miasto kilkakrotnie przechodziło z rąk do rąk. Ostatecznie wojska szwedzkie opuściły Warszawę 23 czerwca 1657 roku. Oblężenia szwedzkie i okupacja doprowadziły do jej całkowitej ruiny.

1664 Brytyjczycy przejęli zamieszkałą przez Holendrów część Nowego Świata, którą jej poprzedni mieszkańcy nazywali Nowy Amsterdam. Nowi gospodarze nazwali ten obszar Nowy Jork, na cześć Jakuba, księcia Yorku, który został wkrótce potem królem Anglii Jakubem II.

1873 Urodził się Alfred Jarry – francuski poeta i dramaturg. Do historii teatru przeszedł jako autor sztuki “Ubu król”, czyli Polacy” Z okazji premiery napisał: “rzecz dzieje się w Polsce, to znaczy nigdzie” (!). Postać króla Ubu stała się symbolem tyranii, głupoty i obłudy. Wystawiona po raz pierwszy w roku 1896, do dziś nie straciła na swej aktualności. (zm. 1.11.1907).

1888 W Anglii rozegrano pierwszą kolejkę futbolowych spotkań ligowych.

1888 Policja londyńska zaczęła podejrzewać, jak się później okazało całkiem słusznie, że w mieście grasuje seryjny morderca. Podejrzenia zrodziły się w głowach detektywów po odnalezieniu wypatroszonego ciała Annie Chapman. Prasa szybko podchwyciła temat i przezwała zabójcę “Kubą Rozpruwaczem” (Jack the Ripper). Pomimo wysiłków policjantów zbrodniarza, którego liczba ofiar sięgnęła kilkunastu kobiet, nigdy nie schwytano.

1925 W Hampshire urodził się angielski aktor komediowy Peter Sellers (zm. 1980 r.). Najbardziej znany z roli inspektora Clouseau z filmu “Różowa Pantera” (1963).

1935 W Związku Radzieckim górnik Aleksiej Stachanow wydobył 176 ton węgla z jednego pokładu w ciągu 6 godzin. Ruch “stachanowskiego” wzrostu produkcji poprzez współzawodnictwo objął cały kraj.

1935 W Polsce odbyły się wybory do Sejmu.

1939 Dywizje słowackie uderzyły przez przełęcz Łupkowską na Sanok.

1944 Pierwsza z niemieckich rakiet V2 spadła na Wielką Brytanię, zabijając trzech mieszkańców Londynu.

1950 W Warszawie urodził się Jerzy Radziwiłłowicz, aktor Starego Teatru w Krakowie. Prorektor krakowskiej PWST w latach 1981-84. Zagrał w Człowieku z marmuru i Człowieku z żelaza Wajdy.

1951 W San Francisco przedstawiciele 48 państw podpisali traktat pokojowy z Japonią. Wszedł w życie 28.04.1952, Polska podpisała 8.02.197 roku, przez Rosję nie został podpisany.

1952 Pierwsze wydanie powieści Ernesta Hemmingway’a „Stary człowiek i morze”.

1961 Polski film Romana Polańskiego “Nóż w wodzie” otrzymał nagrodę “Fipresci” na festiwalu w Wenecji.

1968 Podczas centralnych uroczystości dożynkowych na warszawskim Stadionie X-lecia Ryszard Siwiec dokonał aktu samospalenia, będącego protestem przeciwko ingerencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji.

1972 Ukazał się singiel “Children Of The Revolution” – T. REX.

1984 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: “I Just Call To Say I Love You” – Stevie Wonder. Nagranie pochodzi z obrazu “Lady In Red”.
http://www.youtube.com/watch?v=QwOU3bnuU0k&ob=av2e

1990 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: “Blaze Of Glory” – Jon Bon Jovi. Piosenka pochodzi z filmu “Młode strzelby II”.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: “The Tide Is High (Get The Feeling)” – Atomic Kitten; UK Top Album: “A Rush Of Blood To The Head” – Coldplay.

2003 W wieku 101 lat zmarła niemiecka reżyserka filmowa Leni Riefenstahl, która kręciła propagandowe filmy dla nazistów.