KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 9 SIERPNIA

Słońce w znaku Lwa

Międzynarodowy Dzień Ludności Autochtonicznej obchodzony z inicjatywy UNESCO od 1999 roku
Święto narodowe Singapuru, rocznica uzyskania niepodległości. W 1965 r.

Osoby urodzone 9 sierpnia obdarzone głębokim życiem wewnętrznym, bywają niekomunikatywne i niechętne kontaktom z innymi. Cenią samodzielność i swobodę. Są ambitne i odpowiedzialne. Konsekwentne i nieustępliwe w dążeniu do zaplanowanego celu. Jeśli zdobędziemy ich zaufanie i pozostawimy pewną niezależność, współżycie z nimi może dać wiele satysfakcji.

Cytaty na dziś:

•    Słowo raz wypowiedziane nie powraca. Horacy.
•    Płacz płaczem poruszyć możesz. Przysłowie
•    Wszyscy chcą naszego dobra. Nie dajcie go sobie zabrać. Stanisław Jerzy Lec

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1647 Rajcowie miejscy podjęli uchwałę mającą poprawić sytuację gospodarczą miasta Poznania.

Ciągnąca się od 1618 roku wieloletnia wojna w Niemczech zniszczyła najważniejszego partnera handlowego Poznania. Uciekinierzy z Brandenburgii i Śląska oraz innych terenów niemieckich osiedlali się masowo w miastach i miasteczkach po polskiej stronie granicy. Rozkwitało Leszno, Rawicz, Wschowa i inne przygraniczne miasta. W latach 40. załamał się jeszcze rynek rosyjsko-litewski, gdzie trwała wojna. Poznań został bez partnerów handlowych.

W sytuacji poszukiwania winnego kryzysu w mieście doszło do zadeklarowania zmiany ordynacji wyborczej do władz Poznania.

Formalnie z inicjatywą wystąpił Trzeci Porządek, czyli przysiężni miejscy. Latem, 9 sierpnia 1647 r. – na rok przed zakończeniem wojny trzydziestoletniej w Niemczech i wybuchem powstania Chmielnickiego – podjęli oni następującą uchwałę dotyczącą reorganizacji władz miejskich.

Stabilizację i poprawę sytuacji miało przynieść przedłużenie kadencji władz do czterech lat, zarówno dla rady, jak i dla ławy czy starszych cechowych. Liczba zgłaszanych kandydatów miała być równa liczbie miejsc w radzie i ławie, każdy radny miał mieć zagwarantowane  półroczne urzędowanie jako burmistrz, a każdy ławnik jako wójt.

Już 1 września tego roku, czyli w trzy tygodnie po uchwaleniu, schorowany król Władysław IV w Grodnie na Litwie przyjął postulaty i od razu wydał przywilej ustanawiający czteroletnie kadencje wszystkich władz miasta.

Na podstawie: Czteroletnie kadencje i Jana Sobieskiego władze dożywotnie Poznania, Kronika Miasta Poznania, nr 1/1999. Bibliografia: Przywileje miasta Poznania, wyd. W. Maisel, Poznań 1994.

1675 Pożar wieży ratuszowej w Poznaniu.

1768 Dwa uniwersały konfederacji barskiej i krakowskiej, przesłane do Poznania, które polecono delatować urodzonemu wiceregentowi grodu, zostały przezeń włączone do akt grodzkich.

Kiedy wiadomość o tym doszła do wielmożnego pułkownika [Burmana], komendanta wojska rosyjskiego, nakazał do siebie przywołać szlachetnego wiceregenta i skarcił go twardymi słowy za ten postępek, jako za bezczelną zuchwałość. O godzinie drugiej przyszedł do kancelarii oficer i polecił, by pokazać mu oryginały [dokumentów], które włączono do akt grodzkich , zabrał gwałtownie ręką, podarł i rzucił na ziemię. Na podstawie: Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu przy kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa na ul. Żydowskiej. Opracowane przez Jacka Wiesiołowskiego, Wydawnictwo Miejskie, 2005

1848 Po 3 latach budowy, Towarzystwo Kolei Stargardzko-Poznańskiej uruchomiło 192 km, częściowo 2-torową, linię kolejową Szczecin Dąbie-Poznań.

Linia kolejowa do Szczecina jest najstarszą, która dotarła do Poznania. Skatalogowana dziś krajowo pod numerem 351, łączy Poznań Główny, przez Krzyż i Stargard, ze stacją Szczecin Główny, a międzynarodowo jest fragmentem magistrali E 59 ciągnącej się ze Skandynawii na południe Europy. Jej budowę, po akceptacji projektu przez króla Fryderyka Wilhelma IV i uzyskaniu koncesji przez Towarzystwo Kolei Żelaznej Stargardzko-Poznańskiej, rozpoczęto 20 marca 1846 od strony Stargardu Szczecińskiego. Pierwszy pociąg, ze Szczecina do Poznania, przejechał przez Rokietnicę 9 sierpnia 1848 r., powrotny zaś – z Poznania do Szczecina – następnego dnia po południu. Podróż trwała wówczas około 6,5 godziny.

1851 Zmarła Julia Molińska – Woykowska, poetka, publicystka, emancypantka wielkopolska, zwana polską George Sand. W 1840 roku założyła pensję dla panien.

W kamienicy, której okna pierwszego piętra wychodziły ponoć na Ratusz, mieszkała razem z mężem, tam prowadzili salon literacki i redakcję „Tygodnika Literackiego”. Miejsce to przyciągało demokratów, artystów, literatów, działaczy społecznych z różnych zakątków Europy, odrzucało zaś konserwatywnych mieszczan poznańskich, którzy zgorszeni byli nie tylko postępowymi, radykalnymi ideami, głoszonymi w tej przestrzeni, ale przede wszystkim obyczajowością młodych ludzi (warto pamiętać, że zarówno Dembowscy, jak Woykowscy, nie mieli wtedy nawet trzydziestu lat).

„[J]uż u niego mieszka i na wiarę z nim siedzi, przecie to awantury ci ludzie robią, przy wszystkich się całują” donosiła Marcelemu Mottemu matka, a fragment jej listu przeczytamy w niemal wszystkich studiach o Woykowskiej.

Przeciwna mieszczańskiemu stylowi życia i skostniałym formom religijności, uważana była za ekscentryczkę, burzycielkę odwiecznych praw, niezrównoważoną emancypantkę. Zgorszonej opinii publicznej do śmierci męża nigdy nie pokazała oficjalnego aktu ślubu, na jej poparcie apostaty Jana Czerskiego mieszczaństwo poznańskie odpowiedziało obrzuceniem pisarki i męża kamieniami.

Gościnność, otwarty tryb życia i nietypowe, jak na ówczesne warunki, wypłacanie autorom „Tygodnika Literackiego” honorarium za teksty, liczne długi w drukarniach i bankach oraz brak społecznego poparcia i problemy zdrowotne doprowadziły Woykowskich do krachu finansowego.

Pod koniec roku 1844 ich kamienica została oddana do licytacji, a para przeniosła się do okolic najbiedniejszych i niebezpiecznych, na Rybaki, gdzie zamieszkiwali nieogrzaną, jednoizbową chatę i skąd po kilku tygodniach uratował ich od fizycznego wyczerpania Jan Niepomucen z Oleksowa Gniewosz, późniejszy apologeta i wielbiciel małżeństwa.

Zaznała Woykowska, choć incydentalnie, życia, które wcześniej opisywała w „Piosnkach dla ludu”: życia biedoty, twardego, bezlitosnego, i choć miejskich warunkach, bliskiego życiu polskich chłopów.

Gdy w styczniu 1851 r. zmarli jej rodzice, poszukała schronienia u brata w Trzemesznie. Uciekła stamtąd potajemnie i odnalazła się w maju we Wrocławiu, drogę przebyła najprawdopodobniej pieszo. Zmarła w obłąkaniu 9 sierpnia 1851 r. we wrocławskim Szpitalu Wszystkich Świętych. [Na podstawie: Wielkopolski Słownik Pisarek, oprac. Lucyna Marzec]

1900 Likwidacja nauczania religii w języku polskim w szkołach prowincji poznańskiej.

1915 W Poznaniu odsłonięto pomnik i studzienkę Bamberki.

Cokół został zaprojektowany wg pomysłu poznańskiego budowniczego Stahla, zaś posąg odlany z brązu jest dziełem rzeźbiarza Józefa Wackerle, któremu pozowała jedna z Bamberek winiarni Goldenringa – Jadwiga Gadziemska z Winiar.

Sama modelka nigdy nie miała nic wspólnego z Bambrami, w tamtych czasach była po prostu pracownicą winiarni Goldenringa.

Celem jej postawienia było upamiętnienie osadników z okolic Bambergu. Z wydobywającej się wody korzystały głównie konie. Studzienka miała również poidła dla psów. Usytuowanie studni zmieniano kilkakrotnie. Pierwotnie stała przed domami budniczych, potem przeniesiono ją na zachodnią stronę ratusza.

Po ostatniej wojnie figura przeleżała w magazynie do 1964r. Wtedy znalazła nowe miejsce na ul. Mostowej, skąd w roku 1977 wróciła w okolice ratusza.

1925 W niedziele i święta odbywały się w ogrodzie strzeleckim na Szelągu koncerty orkiestr wojskowych, zwykle połączone z zabawami organizowanymi przez różne poznańskie towarzystwa, a także przez samo Bractwo Kurkowe.

W “Dzienniku Poznańskim” z 9 sierpnia 1925 roku znajdujemy następujące doniesienie: “Wielki koncert familijny Bractwa Strzeleckiego w Szelągu odbędzie się w niedzielę dnia 9 bm. z nader urozmaiconym programem, nad którego przygotowaniem pracuje energicznie kilka komisyi składających się z członków miejscowego Bractwa pod przewodnictwem brata Bilskiego. Podczas koncertu przewidziane są różne gry dla pań, panów i dzieci o wartościowe premie, a mianowicie: ostre strzelanie dla członków i przez nich wprowadzonych gości, strzelanie z wiatrówek, kulanie w kręgle, dla pań strzelanie rybą do tarczy, gra w kaczki, koła szczęścia, różne gry dla dzieci, poczta japońska. W salce tańce od godz. 5. Początek koncertu od godz. 4 po południu. Wstęp do ogrodu 25 groszy od osoby. Kasy będą otwarte już od godz. 3. Od godziny 9 wieczorem zapewniono z miastem komunikację łodzią motorową”. [Waldemar Karolczak, Grzegorz Sporakowski, Smutne losy Ogrodu Szelągowskiego, w Kronika Miasta Poznania nr 2/1998, s. 354]

1916 Urodził się Eugeniusz Paukszta – pisarz związany po wojnie z Poznaniem. Autor powieści: “Srebrna ławica”, “Lody pękają”, “Zatoka żarłocznego szczupaka”. Zmarł 20 maja 1979 roku.

Urodził się w Wilnie, tam studiował prawo, filologię polską i historię. Okres wojny spędził na wileńszczyźnie. Uczestnik walk podziemia polskiego żołnierzy AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Po wojnie w 1947 r. zamieszkał w Poznaniu.

W latach 1953-57 r. był prezesem Poznańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, a także przewodniczącym Komisji Kultury Wojewódzkiej i Rady Narodowej w Poznaniu. Od 1966 r. przez dwie kadencje był członkiem Rady Kultury przy Ministrze Kultury l Sztuki, od 1973 r. pierwszym redaktorem naczelnym kwartalnika “Kronika Wielkopolski”, a w latach 1976- 79 prezesem Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego.

Był także znanym i cenionym publicystą, napisał kilka tysięcy artykułów i felietonów na tematy kulturalne, literackie, społeczne, polityczne i historyczne.

Był również kronikarzem życia kulturalnego i społecznego Poznania i Wielkopolski. Laureat wielu nagród literackich i państwowych.

Pisarz mówił o sobie: ” Sporo lat param się piórem. Niezła sterta książczyn wyrosła na półce. Pojmuję pisarstwo jako bezpośrednio i zawsze związane z ludźmi, stąd potrzeba wiedzy o nich i ukochania ich. Jest tu zawarty bezwzględny postulat uczciwości wewnętrznej, pełnej wiary, w to co się pisze, bez oglądania się na koniunkturę prawa, do indywidualnego wyboru, żądania zaufanie do pisarza. Wreszcie świadomość, że nie ma innej drogi. Myślę w tej chwili o swoich pracach staram się jak najpełniej sprostować w nich stawianym przed sobą zasadom. Bo w tym widzę szansę własnego rozwoju artystycznego, warunek realizacji ambicji, by pisać coraz lepiej, pełniej, przystępniej”.

1941 Wprowadzenie w Poznaniu zakazu sprzedaży owoców ludności polskiej.

1945 Uruchomienie linii tramwajowej nr 6 w Poznaniu łączącej Łazarz (ul. Emilii Sczanieckiej) ze śródmieściem (ul. Długa), przez most Dworcowy i Rynek Wildecki.

1964 Zmarł Edward Taylor, ekonomista, profesor Uniwersytetu Poznańskiego.

Twórca tzw. Poznańskiej szkoły ekonomicznej, organizator studiów ekonomicznych i prawa skarbowego na Uniwersytecie Poznańskim, przeciwnik etatyzmu i zwolennik indywidualizmu gospodarczego, przedstawiciel neoklasycznej szkoły w ekonomii, działacz narodowy, publicysta walczący o wolność gospodarczą i rozwój klasy średniej, radny w radzie miejskiej Poznania (1930–1932), tłumacz klasyki ekonomii (w tym J. S. Milla).

Założył i zorganizował studia ekonomiczne na uniwersytecie w Poznaniu, oraz – co stanowiło novum – na wydziale prawa.

Jego działalność na uczelni, jak i pisarska, charakteryzująca się wielką charyzmą, intelektualnym zdyscyplinowaniem i niekonwencjonalnością, zyskała wysoką renomę dla Uniwersytetu oraz przysporzyła Taylorowi miano autorytetu naukowego.

Z spółdzielczości jako pierwszy w Polsce stworzył dyscyplinę naukową. Udzielał się m.in. w ruchu spółdzielczym oraz Izbie Przemysłowo-Handlowej, która w 1926 założyła – m.in. za jego pośrednictwem – Wyższą Szkołę Handlową.

Edward Taylor przed odzyskaniem niepodległości działał w organizacji filomackiej “ZET”. Od tego czasu był przyjacielem Romana Dmowskiego. Do wybuchu II wojny światowej należał do Narodowej Demokracji. W latach 1921–1924 był członkiem Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego. Wypowiadał się krytycznie nt. przewrotu majowego i rządów sanacji.

1967 Urodził się Titus (wł. Tomasz Pukacki), wokalista i gitarzysta basowy grupy Acid Drinkers. Był także muzykiem grup Flapjack, Albert Rosenfield i Para Wino Band.

Titus zaczynał jako “perkusista” (grał na puszkach od farb) w swoim pierwszym szkolnym zespole. Szybko jednak zamienił rolę na wokalistę gdyż, jak sam twierdzi, “wokaliści mieli więcej zdjęć w gazetach”. Jeszcze w czasach technikum założył razem z trzema kolegami swój pierwszy zespół, Los Desperados.

W następnej kapeli grał już z Popcornem i Chomikiem, sam nie tylko śpiewał, ale i grał na basie. Były to początki Acid Drinkers, choć wtedy zespół jeszcze tak się nie nazywał. Nazwę tę otrzymał dopiero podczas przypadkowego spotkania Titusa i Licy przed koncertem Iron Maiden w Poznaniu w 1986, kiedy to obydwaj postanowili sprzedać swoje bilety i za uzyskane pieniądze kupić tanie wina.

Nieoficjalnie spotkanie to uznaje się za początek Acidów, choć w tym składzie zespół grał tylko przez dwa miesiące, po czym się rozpadł. Powodem był wyjazd Titusa do wojska, gdzie śpiewał w wojskowym zespole Ikar.

Jego pseudonim, Titus, pochodzi od bohatera komiksów Tytus, Romek i A’Tomek. W dzieciństwie chciał zostać śmieciarzem, gdyż, jak sam twierdzi, byłby królem życia. Do swoich ulubionych wykonawców zalicza zespół Motörhead i Franka Sinatrę. Żonaty, ojciec trójki dzieci.

1990 Zmarł w Poznaniu Władysław Orlicz, matematyk, twórca poznańskiej szkoły naukowej w zakresie analizy tematycznej, autor blisko 200 prac naukowych.

Jego dokonania stały się podstawą do prac dla matematyki światowej. Politechnika Poznańska (5 sierpnia 1979) oraz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza (23 sierpnia 1983) nadały mu tytuł doktora honoris causa.

fot: http://www.staff.amu.edu.pl/

ZDARZYŁO SIĘ 9 SIERPNIA

480 p. n. e. Zakończyła się bitwa pod Termopilami. Po trzytygodniowym oporze król Sparty Leonidas i jego 300 wojowników uległo armii perskiej.

1382 Władysław książę opolski oddał sprowadzonym z Węgier Paulinom drewniany kościółek w Starej Częstochowie, gdzie założyli oni klasztor. Dwa lata później umieścili w nowo wybudowanym kościele, darowany im przez tegoż księcia obraz Matki Boskiej.

1638 Holender Jonas Bronck został pierwszym europejskim osadnikiem w Ameryce.

1643 Do Warszawy sprowadzono Wisłą spiżową kolumnę króla Zygmunta III Wazy.

1842 Wielka Brytania i Stany Zjednoczone podpisały traktat Webstera-Asburtona, ustalający przebieg granicy amerykańsko – kanadyjskiej.

1890 Podczas próby szybowca zginął Otto Lilenthal niemiecki inżynier i przemysłowiec, pionier lotnictwa i konstruktor szybowców. Medal Lilenthala przyznaje się dziś za wybitne osiągnięcia w szybownictwie.

1909 Na Konwencji Międzynarodowego Ruchu Pojazdów Silnikowych w Paryżu przyjęto pierwsze wzorce międzynarodowych znaków drogowych.

1910 Alva Fisher uzyskał patent na elektryczną zmywarkę.

1939 W Warszawie urodziła się Maria Czubaszek, pisarka, poetka i dziennikarka. Jest autorką słynnych słuchowisk z udziałem Ireny Kwiatkowskiej, Jerzego Dobrowolskiego i Wojciecha Pokory pisanych dla Programu 3 PR.

1943 Z powodu pęknięcia wrzodu żołądka zmarł w Paryżu Chaim Soutine, francuski malarz.
Przed śmiercią wykrzyknął: Chcę się ogolić! Nie mogę pójść na tamten świat z rozwichrzoną brodą!

1944 Rozpoczęła się 8 – dniowa bitwa 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte pod Studziankami. Walki trwały do 16 sierpnia.

1957 Urodziła się Melanie Griffith, amerykańska aktorka, żona Antonio Banderasa. (Working Girl, Milk Money, Now & Then)

1958 Cliff Richard porzucił pracę kontrolera technicznego w fabryce i założył własny zespół The Drifters przemianowany następnie na The Shadows.

1967 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „San Francisco” – Scott Mckenzie.

1968 Urodziła się Gillian Anderson, amerykańska aktorka. Znana przede wszystkim z popularnego także w Polsce serialu “Z Archiwum X”, gdzie gra agentkę FBI Dianę Scully. i

1969 Zginęła Sharon Tate, amerykańska aktorka filmowa, druga żona Romana Polańskiego. Zagrała między innymi w filmach “Dolina lalek”, “Bal wampirów”. Zginęła zamordowana w 8. miesiącu ciąży (wraz z przyjaciółmi) w willi Bel Air w Los Angeles przez 21-letnią Susan Denise Atkins z fanatycznej sekty Rodziny Mansona.

1979 W Brighton otwarto pierwszą angielską plażę dla naturystów.

1980 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „The Winner Takes It All” – Abba.

1986 W parku Knebworth w hrabstwie Hertford odbył się największy koncert zespołu Queen w Wielkiej Brytanii. Queen wystąpił wspólnie ze specjalnymi gośćmi, grupami Big Country i Status Quo. Scena o powierzchni 560 m2, 180 kolumn, 14 kilometrów kabli, 5 generatorów mocy 500.000 watów, ekran o wymiarach 6×9 metrów i 150 tysięcy widzów. Podczas koncertu zginął jeden z fanów w pobliżu sceny. Był to jak się później okazało ostatni wspólny występ Freddiego Mercury z grupą Queen.

1990 Radzieccy kosmonauci: Anatolij Sołowiow i Aleksander Bałandin powrócili na Ziemię po blisko półrocznej ekspedycji w orbitalnej stacji badawczej “Mir”.

1992 Zakończyły się XXV Igrzyska Olimpijskie w Barcelonie.

1998 Numer 1 brytyjskiej listy przebojów: „No Matter What” – Boyzone.

2001 Telewizja TVN uruchomiła pierwszy w Polsce całodobowy kanał informacyjny TVN 24.

2002 “Obywatel Kane” Orsona Wellsa został uznany za najlepszy film wszech czasów przez 250 reżyserów i krytyków filmowych, którzy wzięli udział w ankiecie angielskiego czasopisma “Sight and Sound”, wydawanego przez Brytyjski Instytut Filmowy.

Imieniny obchodzą; Roman, Edyta, Klarysa, Ryszard, Roland, Roman

Ryszard, imię germańskie, oznacza: pan, władca, król, bogacz, do Polski przyszło najprawdopodobniej z Francji

Edyta jest imieniem pochodzącym z języka staroangielskiego i znaczy “walcząca o bogactwo”. Edyta jest kobietą czułą, zdolną zakochiwać się bez pamięci i zawsze jest to prawdziwa miłość. Obdarzona refleksyjnym usposobieniem, bystrym umysłem i umiejętnością chłodnej kalkulacji zdaje się być niedoścignięta w podejmowaniu szybkich decyzji. Lubi powieści i kryminały, nie potrafi konsekwentnie zajmować się domem, jeśli taki prowadzi.

Klarysa jest bardzo oszczędna, gospodarna i zaradna. Potrafi umiejętnie realizować swoje plany. Lubi kierować ludźmi bowiem w tym uzewnętrznia swoje ambicje. W życiu jest dyplomatką, umie dogadać się ze wszystkimi, nawet z ludźmi jej wrogimi.

Imię Roland pochodzi z języka germańskiego i tłumaczone jest jako “przynoszący sławę krajowi”. Imię to nosił jeden z najsławniejszych rycerzy, z grona dwunastu parów Karola Wielkiego, tytułowy bohater eposu rycerskiego “Pieśń o Rolandzie”. Mężczyzna o tym imieniu jest tajemniczy, ma oryginalne usposobienie i ogromne poczucie dumy. Jednak nie jest pozbawiony poczucia humoru i dystansu do siebie i świata.

Roman jest imieniem pochodzenia łacińskiego, oznacza “pochodzący z Rzymu”. Mężczyzna o tym imieniu jest urodzonym przywódcą, może pełnić odpowiedzialne kierownicze funkcje. Umie współpracować z ludźmi, troszczy się o ich byt, staara się wynagrodzić zaufanie,jakim go obdarzają. Posiada znakomitą pamięć, jest człowiekiem zaradnym, słownym i pracowitym. Prywatnie jest człowiekiem przeciętnym, poprawnym ojcem.