KALENDARIUM POZNAŃSKIE – 9 CZERWCA

Słońce w znaku Bliźniąt

– Uganda – Dzień Bohaterów Narodowych
– Dzień Przyjaciół
– Międzynarodowy dzień tuningu

Cytaty na dziś:

Nawet skromna pomoc jest zawsze lepsza od wielkiego współczucia. Władysław Loranc
Są prawdy wyższe niż twierdzenia Rozumu. Coś nas przenika i nami kieruje, ulegamy temu nie umiejąc zarazem określić. Antoine de Saint – Exupéry (1900 – 1944)

KALENDARIUM POZNAŃSKIE

1012 Zmarł Unger, misyjny biskup Polski.

Podczas podróży do Rzymu, zleconej mu przez Bolesława w 1004 roku został uwięziony w Magdeburgu i zmuszony przez arcybiskupa Magdeburga do uznania jego zwierzchnictwa (dokument jednak najprawdopodobniej sfałszowano). Stało się to podstawą do późniejszych roszczeń metropolitów magdeburskich do zwierzchnictwa nad biskupstwem poznańskim. Pretensje te w początkach XII wieku próbowano rozciągnąć na całą metropolię gnieźnieńską. Unger prawdopodobnie nigdy nie powrócił z uwięzienia.

1438 Król Władysław III nakazuje zawiesić postępowanie sądowe przeciw Marcinowi Zajączkowskiemu i zabezpiecza Żydom poznańskim jego długi.

1875 Zmarł Karol Libelt, polski filozof mesjanistyczny, działacz polityczny i społeczny, prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Studiował w Berlinie filologię klasyczną, filozofię i nauki matematyczno-przyrodnicze. Był tam ulubionym uczniem Hegla. Postawa w kilku powstańczych bitwach przyniosła mu awans na podporucznika i krzyż Orderu Virtuti Militari. Urodził się w 1807 roku na Chwaliszewie.

Chwaliszewo, koniec XIX wieku, fot: fotopolska.eu

Obrazki z Chwaliszewa

Czartoria 5 – budynek będący pozostałością po zespole domów robotniczych, które powstały w latach 1899-1902. Budynek powstał w stylu inspirowanym innymi realizacjami neogotyckimi. Autor projektu jest nieznany.

Powstał dzięki Poznańskiej Spółdzielni Budowlanej Użyteczności Publicznej (Posener Gemeinnützige Baugenossenschaft). Zespół budynków powstał na planie litery C, zgrupowanych wokół wewnętrznego podwórza, obsadzonego zielenią. Poza mieszkaniami w kompleksie mieściło się także przedszkole dla 40 dzieci. W każdym domu znajdowała się wspólna pralnia i suszarnia. Do składowania odpadów służyły cementowe doły opróżniane przez służby miejskie oczyszczania miasta.

Budynek był trzykondygnacyjny, zbudowany z czerwonej cegły, z wysokim cokołem i mieszkalnym poddaszem. W zespole mieszkalnym znajdowało się 214 małych mieszkań (jedno- i dwu pokojowych). Ubikacje umiejscowione były na klatce schodowej. Bloki nie posiadały łazienek (łaźnia mieściła się przy nieistniejącej obecnie ulicy Siennej pod numerem 7). Fasada ozdobiona została tynkowymi płaskimi ornamentami. Sam budynek mimo przeznaczenia, zbudowany został w nowoczesny sposób (stalowe schody, gaz i woda, belki stropowe z żelaza, balkony, itd.).

Budynek, jak cała Czartoria, bardzo ucierpiał w walkach o Poznań w czasie II wojny światowej. Z trzech domów został tylko jeden. Jest on w bardzo złym stanie [źródło: poznan.wikia.com]

1875 W Poznaniu zmarła Paulina Wilkońska, pisarka polska.

Dzieciństwo spędziła w Siekierkach k. Swarzędza. Jej mężem był August Wilkoński. Autorka kilkudziesięciu powieści o tematyce społecznej i historycznej min.: Wieś i miasto (1841), Poranki i wieczory (1847). W latach 1840-1851 prowadziła w Warszawie salon literacki. Po wydaleniu w 1851 z zaboru rosyjskiego osiadła w Wielkopolsce. Autorka znakomitych wspomnień wydanych przez Wiktora Gomulickiego: Moje wspomnienia o życiu towarzyskim w Warszawie (Poznań, 1871) i Moje wspomnienia o życiu towarzyskim na prowincji w Kongresówce (1875). Była żoną Augusta Wilkońskiego.

Pewnego wieczora, bawił się August z kolegami w jednym z poznańskich hoteli. Poznał tu przypadkowo uroczą, 16-letnią Paulinę Laucz, młodszą od siebie o 10 lat. Zakochał się w niej od pierwszego wejrzenia.

Zaczął też odtąd bywać w Siekierkach koło Poznania, u państwa Lauczów, gdzie też wkrótce oświadczył się o rękę Puchny, jak ją zdrobniale i żartobliwie nazywał. Oświad czyny, chociaż z oporami matki, zostały przyjęte. Ten piękny, czarowny okres jego życia przerwał wy buch powstania listopadowego. Gucio znalazł się w szeregach powstańców. Bił się tak dzielnie, jak przedtem dobrze się bawił. Myśl jego uciekała jed nak do rozkosznej Puchny, do Siekierek, do których też wpadł na chwilę, o mało co nie dostając się w ręce pruskich żandarmów.

1881 Urodził się Stanisław Ziołecki – pionier radiofonii w Wielkopolsce i współtwórca “Radia Poznańskiego”.

Aplifikatornia radia poznańskiego w budynku Arkadii Foto: http://historiaradia.neostrada.pl/

1929 Zakończył się odbywający się podczas Pewuki Ogólny Zjazd Literatów Polskich. Zjazd ten wśród kongresów kulturalnych w czasie Pewuki posiadał poważne znaczenie, a jego rezultatem było utworzenie Akademii Literatury, jako “stałej instytucji opieki nad literaturą i literatami”.

Stefan Papee, nawiązując do tej decyzji pisał: “Znamienne, że tę uchwałę powzięto właśnie w Poznaniu, biorącym przed wojną tak znikomy udział w ogólnym ruchu literackim w Polsce”.

1932 Urodziła się prof. Maria Paradowska. To dzięki Niej powstało w Poznaniu Towarzystwo Bambrów Poznańskich oraz ich muzeum, gromadzące rodzinne pamiątki, a sami Bambrzy odnaleźli swoją tożsamość i dumę. Była historykiem, etnologiem i etnografem, przez wiele lat związana z Polską Akademią Nauk.

Muzeum Bambrów Poznańskich, fot: wikipedia

1947 W Bielsku – Białej urodził się Bohdan Smoleń, satyryk.

Absolwent Akademii Rolniczej (Wydział Zootechniki) w Krakowie z 1975 r. . W latach 1968–1977 występował w krakowskim kabarecie Pod Budą (był jego założycielem), z którym na Famie w 1972 otrzymał główną nagrodę.

Za namową Zenona Laskowika przeniósł się do Poznania i występował przez 7 lat w poznańskim kabarecie “Tey”. Na festiwalu w Opolu w 1981 otrzymał tytuł Mister Obiektywu.

W 1987 wraz z Krzysztofem Jaślarem przygotował komedię antyczną “Wykopaliska”, w której zagrał obok Andrzeja Zaorskiego. Współpracował również z kabaretem “Długi”. Prowadził z żoną sklep zoologiczny w Poznaniu.

Zdjęcia: Jerzy Nowakowski/ Cyryl

1971 Urodził się Edward Pasewicz, polski poeta, kompozytor. Laureat VIII Konkursu im. Jacka Bierezina (2000). W 2007 został nominowany do Nagrody Literackiej Gdyni za książkę Henry Berryman Pięśni. Jego wiersze były tłumaczone m.in. na niemiecki, angielski, słoweński, serbski, bułgarski, czeski, hiszpański, kataloński, włoski. Jest buddystą, uczniem Ole Nydahla.  Związany z Poznaniem, mieszka obecnie w Krakowie.

Edward Pasewicz podczas Poznania Poetów w CK Zamek, fot. Maciej Kaczyński

1931 Zmarł prof. Jerzy Lutomski, dyrektor w Instytucie Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu, polityk, poseł na Sejm PRL VIII i IX kadencji.

Doktor Honoris Causa Akademii Medycznej w Poznaniu. Był współtwórcą znanych leków Aliofilu i Silimarolu. Autor ponad 400 publikacji z dziedziny ziołolecznictwa i popularyzatorem wiedzy z zakresu szeroko pojętej fitoterapii. [Źródła: notka na stronie https://panacea.pl/articles.php?id=140, https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Lutomski]

Instytut Ziołolecznictwa przy ul. Libelta, fot. https://panacea.pl/articles.php?id=140

ZDARZYŁO SIĘ 9 CZERWCA

68  Zginął śmiercią samobójczą Neron – cesarz rzymski. Słynny z okrucieństwa wobec chrześcijan, o czym obszernie na kartach “Quo vadis” pisał Henryk Sienkiewicz. Ale do historii przeszedł nie tylko jako domniemany podpalacz Rzymu i okrutnik, ale też jako mecenas sztuki, opiekun artystów i kompozytor trwających całe godziny pieśni, głównie na swój temat. Jego następcą został Serwiusz Galba, arystokrata, namiestnik Hiszpanii.

1441 Zmarł Jan van Eyck, malarz niderlandzki. Był jeden z twórców malarstwa nowożytnego, zwłaszcza portretu, autor nowatorskich rozwiązań problemu światła, perspektywy, ujmowania i powiązania postaci z otoczeniem, udoskonalił technikę olejną. twórca obrazów: „Ołtarz Baranka Mistycznego”, „Zaślubiny Arnolfinich”.

1534 Jacques Cartier jako pierwszy Europejczyk wpłynął do rzeki św. Wawrzyńca.

1640 Urodził się Leopold I Habsburg, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Założył Uniwersytet we Wrocławiu 1702 r. (zm. 1705).

1661 Urodził się Fiodor III Romanow, car Rosji. Znał język polski, który za jego panowania był językiem dworu carskiego. Wprowadził szereg reform w państwie. Między innymi zniesione zostały niektóre drastyczne kary, ujednolicone podatki ludności, zwiększone kompetencje wojewodów, przy równoczesnym zmniejszeniu ilości urzędów. (zm. 1682).

1781 Urodził się George Stephenson, angielski konstruktor i wynalazca. W 1814 r. zbudował pierwszą w pełni sprawną lokomotywę parową, a w 1825 r. pierwszą linię kolei publicznej.

1822 Charles Graham opatentował sztuczne zęby.

1832 W encyklice Cum primum, skierowanej do duchowieństwa polskiego, papież Grzegorz XVI potępił powstanie listopadowe.

1870 Zmarł Karol Dickens, angielski pisarz. Uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX wieku, w Anglii . W licznych powieściach dał wyraz wrażliwości na niesprawiedliwość i krzywdę społeczną, bezduszność praw wobec ludzi ubogich, realistyczny i drobiazgowy opis środowisk społecznych (mieszczańskich, biedoty miejskiej). Kiedy umarł, w wielu angielskich domach przywdziano żałobę. (ur. 1812).

1885 Urodził się Felicjan Sławoj Składkowski, polityk, lekarz, generał, legionista. Był ostatnim przedwojenny premierem Rzeczypospolitej, pierwszym ewangelikiem na tym stanowisku.

Od 15 maja 1936 pełnił urząd Premiera RP; wysunięty na to stanowisko przez Rydza-Śmigłego jako kandydatura przejściowa, utrzymał się najdłużej w II RP na stanowisku premiera. Był jednocześnie ministrem spraw wewnętrznych. Stworzył specjalne oddziały odwodowe policji, wyspecjalizowane w rozbijaniu zgromadzeń bez użycia broni palnej. Jako minister spraw wewnętrznych w rządzie Piłsudskiego wydawał rozporządzenia o poprawie higieny, m.in. o obowiązku budowania ubikacji na wsiach, nazwanych następnie od jego imienia “sławojkami”. Ubikacje te miały poprawić stan higieniczny zacofanej wsi polskiej .

1896 W USA urodziła się Wallis Simpson, przyszła żona Edwarda VIII, dla której oficjalnie zrezygnował z bycia królem.

1898 Chiny przekazały Hong Kong pod władzę Wielkiej Brytanii na 99 lat.

1910 Odbył się pierwszy w dziejach lot zwiadowczy. Francuzi – kpt. Marconet i por. Fequant przelatując 145 km z Camp de Chlons w Mourmelon do Vincenes sfotografowali za pomocą ręcznego aparatu drogi, linie kolejowe, miasta i wsie, nad którymi przelatywali.

1928 Urodził się Wirgiliusz Gryń, polski aktor.

Najsłynniejszą jego rolą był Jasiński z serialu “Dom”. Mawiało się że zawsze grał “dobrych komunistów”. Za życia zagrał ponad 100 ról w filmach, ale często epizodycznych. Najsławniejsze to: “Gdzie jest generał”, “Żywot Mateusza”, “Jak rozpętałem drugą wojnę światową”, “Wesele” (jako Jakub Szela), “Potop” (jako Zbyszko), “Chłopi” oraz wiele innych. (zm. 1986).

1934 Narodził się Donald Duck, sławny kaczor. Walt Disney zakończył pracę nad pierwszym filmem o Kaczorze Donaldzie. Film pt. “Mądra kurka” zapoczątkował jedną z najpopularniejszych kreskówek.

http://www.youtube.com/watch?v=XjFRkxJWMJk

1936 Minister spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej wydał okólnik o zwalczaniu pornografii w Polsce.

1937 Na Grenlandii wylądowała pierwsza polska ekspedycja naukowa, kierowana przez profesora Aleksandra Kosibę.

1938 Laszlo Biro, węgierski dziennikarz opatentował długopis. Na końcu pióra dodał kuleczkę, a do środka wlał tusz z prasy drukarskiej. Tak naprawdę wykorzystał nie opatentowany wynalazek Johna J. Louda z 1888 roku. W pierwszym dniu sprzedaży długopisu w USA (1945) wpływy przekroczyły 100 tys. dolarów. W 1954 firma Parker wprowadziła długopis „Jotter”, który pisał pięć razy dłużej niż inne. Dzisiaj model „Crystal” firmy BIC sprzedaje się w 14 milionach sztuk dziennie.

1958 “Purple People Eater” Sheba Wooley’a hitem nr 1 w USA.

1961 Urodził się Michael J. Fox, kanadyjski aktor. Zasłynął rolą Marty’ego McFly w filmie Powrót do Przyszłości. Do pewnego czasu, ze względu na swoją „chłopięcą urodę”, mimo dorosłego wieku, grał nastolatków. Obecnie walczy z chorobą Parkinsona.

1963 Urodził się Johny Deep, aktor amerykański.

1975 Urodził się Bartosz Żukowski, polski aktor. Zyskał popularność jako odtwórca roli Waldka w serialu telewizyjnym Świat według Kiepskich.

1977 Numer 1 amerykańskiej listy przebojów: „I’m Your Boogie Man” – KC & The Sunshine Band.

1981 Urodziła się Natalie Portman, amerykańska aktorka. W wieku 11 lat została odkryta przez agenta firmy kosmetycznej Revlon. Niedługo potem zadebiutowała w filmie Luca Bessona “Leon zawodowiec”. Jest wegetarianką. Natalie ma około 160 cm wzrostu, brązowe włosy (naturalny kolor) oraz brązowe oczy.

1984 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Time After Time” – Cyndi Lauper.

1990 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: „Hold On” – Wilson Phillips.

1993 Japoński następca tronu Naruhito poślubił bizneswoman Masako Owada.

1998 Pierwsze, historyczne, posiedzenie Rady Naczelnej Europejskiego Banku Centralnego, który zastąpił Europejski Instytut Walutowy.

2000 Zmarł Ernst Jandl, austriacki poeta.

Rozgłos zyskał dzięki pełnej humorystycznego podejścia do języka poezji eksperymentalnej i kilku neologizmom, które weszły do języka potocznego. Równie ważna jak same wiersze Jandla była ich mistrzowska deklamacja przez samego autora. Dostępne są liczne nagrania jego zabaw słownych i dźwiękowych, często z towarzyszeniem śpiewu lub muzyki jazzowej. Miał również małego psa, który stał się natchnieniem do jednego z najbardziej znanych jego wierszy pt. “Ottos Mops”: w scence pomiędzy mężczyzną, kobietą i psem spośród samogłosek występuje jedynie O. (ur. 1925) Większość jego dzieł musi być prezentowana ustnie i traci wiele przy zwykłym czytaniu: “Lichtung” manche meinen, lechts und rinks kann man nicht velwechsern, werch ein illtum i po polsku: “Kielunek” Niektórzy myślą, że plawe z rewym nie może być polpątane, co za łbąd!

2001 Nr 1 amerykańskiej listy przebojów: “Lady Maramalade” – Christina Aguilera, Lil’ Kim, Mya & Pink; US Top Album: “Break The Cycle” – Staind.

2002 Nr 1 brytyjskiej listy przebojów: „Light My Fire” – Will Young; UK Top Album: „The Eminem Show” – Eminem.

Imieniny obchodzą: Pelagia, Felicjan i Sławoj

Pelagia jest osobą zaradną, lubi imponować innym, jest oszczędna i punktualna. Uchodzi za wzorową matkę. Bardzo lubi podróże.

Mężczyzna o imieniu Felicjan na ogół bywa niestały, niesłowny, zbyt przewrażliwiony i nie potrafi koordynować swych poczynań. To komplikuje mu kontakty, zwłaszcza z bliskimi i przyjaciółmi. Lubi wygody, ładne ubiory, smaczne potrawy. Często podróżuje.

Sławoj jest człowiekiem wytrwałym i cierpliwym, w czym pomaga mu duża ambicja. Na ogół działa ostrożnie, nigdy nie ryzykując zbyt wiele. Z natury jest człowiekiem prawym o dużym poczuciu godności osobistej.