Klejnoty ze Słowacji

Zabytki, które od piątku będziemy mogli oglądać na nowej wystawie w Muzeum Archeologicznym są przedmiotami nie tylko o wielkiej wartości naukowej i edukacyjnej, ale także o niezwykłych walorach artystycznych. Kunszt, z jakim wiele z nich wykonano, świadczy o wysokim poziomie cywilizacyjnym ich twórców. Ekspozycja kolekcji „klejnotów archeologicznych” ze zbiorów Muzeum Wschodniosłowackiego w Koszycach to okazja do poznania odległych i nieco bliższych dziejów Słowacji.

Tytułowe „klejnoty” to najcenniejsze zabytki archeologiczne ze zbiorów koszyckiego Muzeum, istniejącego już ponad 140 lat. Prezentowane na wystawie zabytki datowane są od epoki kamienia (6-5 tysiąclecie p.n.e.), czyli od momentu osiedlenia się w tym rejonie pierwszych rolników, aż po czasy nowożytne (XVII w.), kiedy Koszyce były jednym z najważniejszych miast Królestwa Węgierskiego.

Jednym z najstarszych eksponatów jest gliniany model pieca służącego do przygotowywania potraw. Wśród znalezisk z początków epoki brązu (koniec 3. tysiąclecia p.n.e.) uwagę zwracają naszyjniki z glinianych, perłowych i fajansowych paciorków oraz muszli. Z osady obronnej w Barcy pochodzą naczynia gliniane o niezwykłych kształtach i zdobieniach. Plastykę figuralną epoki brązu można podziwiać oglądając na wystawie gliniane figurki antropo- i zoomorficzne. Ze środkowej i młodszej fazy epoki brązu pochodzą liczne znaleziska przedmiotów wykonanych z brązu: broni, narzędzi i ozdób, stanowiących wyposażenie grobowe bądź skarby ukryte w ziemi.

Pod koniec I i na początku II w. n.e. z północy do wschodniej Słowacji przybył lud germańskiego pochodzenia, identyfikowany z kulturą przeworską, który wyparł ludność celtycko-dacką. Do typowych elementów kultury przeworskiej należała broń i ceramika. Prócz wyrobów miejscowych w znaleziskach archeologicznych tego okresu pojawiają się importy – luksusowa ceramika terra sigillata z Nadrenii, szkło i biżuteria, np. emaliowana zapinka – wszystkie wymienione kategorie zabytków prezentowane są na wystawie. Ciekawym, choć już znacznie późniejszym, znaleziskiem są dwa XVII-wieczne dzbany na wino z gospody w Levočký dom, które odkryto przy budowie schronu przeciwlotniczego w 1943 r.