Książki z Poznania. Realizm magiczny

Były święta. Dom pachniał jedzeniem przyprawionym szczyptą nienawiści. “Horror vacui” Katarzyny Gondek to książka o życiu na własnych warunkach. O tym, co jest w nas, a boimy się przyznać. Albo i nie. O tym, co – lub kto w nas siedzi. I o wspomnieniach, obrazach, które nie wiadomo skąd wzięły się w naszej głowie. I czy trzeba w życiu uciekać – od życia. Może to pokręcone, ale czyta się znakomicie. Światowa literatura, a może nawet międzyświatowa.

Katarzyna Gondek zasłużenie została nominowana do nagrody – pierwszego Poznańskiego Stypendium im. Barańczaka dla młodych twórców. Patronem naszych literackich wyróżnień jest także Adam Mickiewicz. A biorąc pod uwagę obrzęd Dziadów – “Horror vacui” doskonale wpisuje się w wywoływanie naszych polskich duchów.

Bo to trochę opowieść o Polsce, w której nie można być freakiem, nie można być innym, nawet trochę! A właściwe można, ale wtedy trzeba być gotowym na bycie dziwowiskiem, wariatem albo wariatką i wytykanie palcami.

To książka o tym, co siedzi w głowie wrażliwego dziecka. Jeżeli zastanawiałeś się kiedyś nad tym, co myśli mała dziewczynka dajmy na to o imieniu Samantha, Dżesika, bo na pewno nie Kasia albo Małgosia, która opowiada o jakichś swoich wyimaginowanych przyjaciołach powinieneś sięgnąć po Horror.

To także znakomite obserwacje z dziecięcej perspektywy:  „Ksiądz pocałunkiem ogrzał zawieszone na różańcu gołe ciało ciało Jezusa.” Bo co może myśleć kilkuletnia Norma widząc kapłana całującego krzyż?

Książka wpisuje się w nurt realizmu magicznego, ale jest o tyle ważniejsza dla nas, dajmy na to od powieści popularnego Jonathana Carolla, że dotyka naszej polskiej wrażliwości, tej magicznej – usystematyzowanej w obrzędy, społeczne schematy małego miasteczka z określeniem kto z kim, a kto komu co i na kogo nie należy patrzeć albo z kogo można się śmiać. Absurdalne rytuały, które nie tyle nami rządzą, co nas duszą. Horror życia! A wtedy szukamy ucieczki. Tylko dokąd?

Katarzyna Gondek, Horror vacui, Świat Książki 2013