Magiczne pocztówki przemienionego świata

Sądziłem, że będę mówił do kilku osób a jestem mile zaskoczony tymi tłumami, mówił Aleksander Sosna, na wernisażu wystawy Cerkwie Polskie – Obraz Przemienionego Świata w Muzeum Archidiecezjalnym.

Kolekcja pocztówek Aleksandra Sosny wydanych do 1945 roku z widokami cerkwi polskich należy do największych tego typu kolekcji w Polsce. Znajdują się w niej zdjęcia świątyń z obszaru całego kraju często już nieistniejących, zniszczonych, bądź też przebudowanych. Kolekcja ta stanowi bezcenne źródło ikonograficzne dla badań nad architekturą cerkiewną w Polsce.

Pan Aleksander jest prawdziwym pasjonatem, jak sam mówi – fanatykiem pocztówek. Potrafi rano wsiąść w pociąg do Kolonii, tam na targach przejrzeć kilka tysięcy kartek, wybrać 2 – 3 eksponaty i wrócić do rodzinnego Białegostoku.

Oprócz zdjęć i kart pocztowych na wystawie pokazane są również unikatowe filmy dokumentalne poświęcone prawosławiu w Polsce pochodzące z archiwum Filmoteki Narodowej opracowane przez Jana Słodowskiego. Są to fragmenty dawnych kronik filmowych oraz materiały z nieukończonego filmu z 1975 roku pt. Na krańcu świata o Świętej Górze Grabarce.

Wystawa Cerkwie Polskie – Obraz Przemienionego Świata odbywająca się w ramach Dni Kultury Prawosławnej poświęcona jest architekturze sakralnej prawosławia na terenie Polski. Tytuł wystawy z jednej strony odnosi się do symbolicznego wymiaru cerkwi jako znaku, zapowiedzi, symbolu królestwa niebieskiego, mikrokosmosu, obrazu przemienionego świata. Z drugiej strony, poprzez prezentowany na wystawie materiał ikonograficzny, odsłania obraz świata prawosławia, który uległ przemianie w czasie burzliwych kolei historii naszego kraju, mówił podczas wernisażu kurator Wojciech Luchowski.

Zdjęcia Jana Słodowskiego prezentujące drewniane cerkwie Podlasia są efektem projektu fotograficznego realizowanego przez kilka lat. Powstawały z fascynacji autora malowniczym krajobrazem rodzinnego Podlasia. Kolorowe drewniane cerkwie od Siemiatycz po Sokółkę, ukazują niezwykle barwny, wręcz baśniowy, świat Podlasia. Zdjęcia te stanowią również wyjątkowy dokument ukazujący bogactwo form podlaskiej drewnianej architektury cerkiewnej, z której do dziś zachowało się około 100 cerkwi i kaplic często ukrytych i niedostępnych.

Na uwagę zasługuje aranżacja wystawy. W trudnych przestrzennie salach muzeum stworzono wręcz kameralne warunki do zadumy nad minionym światem polskiego prawosławia. Pochylając się nad ciepło oświetlonymi jak w domowym zaciszu można przeglądać interesującą kolekcję historycznych obrazów.

Wernisaż wystawy „Cerkwie polskie – obraz przemienionego świata”, odbędzie się 18 października w ramach Poznańskich Dni Kultury Prawosławnej organizowanych przez Fundację Barak Kultury. Wystawa będzie prezentowana od 18 października do 30 listopada 2011.Godziny otwarcia muzeum wtorek –piątek 10.00-17.00, sobota 9.00-15.00, poniedziałki i święta nieczynne.