Nowe zasady Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego

Miejscy radni przyjęli nowe zasady Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2021. Zmiany wymusiło rozstrzygnięcie wojewody wielkopolskiego, który stwierdził nieważność poprzedniej uchwały, wstrzymując tym samym realizację programu. 

Nie ma już czasu na zaskarżenie tej decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Należy dostosować uchwałę do rozstrzygnięcia wojewody. Rozstrzygnięcia, które w mojej opinii wynika z przesadnej drobiazgowości, zawężającej interpretację przepisów prawa i zwyczajnej nieznajomości prawideł, które rządzą budżetami partycypacyjnymi. Przypadła mi niewdzięczna rola, gdyż muszę poprosić wysoką radę o przyjęcie uchwały na temat Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego, mając jednocześnie przekonanie, że nowe zasady PBO będą gorsze od rozwiązań, które wypracowaliśmy z mieszkańcami w poprzednich latach – mówił Patryk Pawełczak, dyrektor Gabinetu Prezydenta UMP. 

Uchwała dotycząca zasad i trybu PBO 2021, zakwestionowana przez wojewodę, została przyjęta na sesji 28 kwietnia bez głosu sprzeciwu. Wszystkie podważone punkty były zawarte już w poprzedniej edycji PBO (2019 r.), wówczas nie budziły wątpliwości. 

Wojewoda nakazał usunąć z zasad Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego obowiązek podawania przez wnioskodawcę adresu poczty elektronicznej lub numeru telefonu, a w przypadku głosujących także numeru PESEL. Samorząd nie może prosić mieszkańców o podanie tych danych nawet nieobowiązkowo. Jedyne informacje, o jakie może prosić to imię, nazwisko i adres zamieszkania. 

Brak tych danych bardzo utrudni urzędnikom możliwość kontaktu z wnioskodawcą. Komplikuje także praktykowany dotychczas dialog rad osiedli z wnioskodawcami z danego rejonu. Osoby, które mają tożsame pomysły nie będą też mogły skontaktować się ze sobą, aby dojść do porozumienia – połączyć projekty i zwiększyć szanse na zwycięstwo. Z kolei brak numerów PESEL na etapie głosowania zmniejszy możliwość weryfikacji poprawności głosów, co może zaburzyć prawidłowość wyników głosowania – zauważa Patryk Pawełczak.

To nie jedyne zmiany. Wojewoda zaznaczył, że wnioskodawcy mają prawo do odwołania od decyzji o niedopuszczeniu projektu do głosowania, nawet jeżeli nie wypełnią do końca wniosku, podadzą nieprawdziwe dane osobowe lub złożą formularz po terminie. Usunięto też z uchwały zapis, mówiący, że projekty naruszające normy moralne i społeczne, zawierające treści obsceniczne, obraźliwe i wulgarne nie są kierowane do kolejnych etapów. 

Teraz takie projekty należy publikować. Będzie się można od nich odwołać – podkreśla Patryk Pawełczak.

Wojewoda nakazał też usunąć z uchwały rozdziały dotyczące realizacji projektów, monitoringu i ewaluacji PBO. Są to bardzo istotne składowe budżetu obywatelskiego, gdyż to właśnie na etapie realizacji projektów często pojawiają się problemy, którym zasady PBO starały się przeciwdziałać. Ewaluacja natomiast wskazywała na oczekiwania mieszkańców, co do zmian w kolejnych edycjach budżetu obywatelskiego. To właśnie z ewaluacji PBO z roku poprzedniego wynikał zapis dotyczący zielonego budżetu obywatelskiego, który został przyjęty z dużym entuzjazmem.

Rozstrzygnięcie nadzorcze znosi także możliwość tworzenia funduszu rezerwowego PBO, z którego środki były przeznaczane na pokrycie dodatkowych, niespodziewanych kosztów realizacji projektów. Dzięki temu rozwiązaniu od momentu powołania funduszu rezerwowego ani jeden projekt z PBO nie został wstrzymany z powodu braku środków.

Wojewoda w rozstrzygnięciu stwierdził, że budżet obywatelski dotyczy jedynie zadań rocznych, z tytułu których wydatki zostaną zaplanowane do realizacji w danym roku budżetowym. Tym samym teraz, na etapie opiniowania będą odrzucane projekty, które budzą uzasadnione wątpliwości, że uda się je zrealizować w ciągu jednego roku budżetowego (wcześniej dopuszczano możliwość przesunięcia realizacji na kolejny rok w przypadku pomysłów wymagających przygotowania dokumentacji projektowej lub uzyskania potrzebnych zgód i pozwoleń). 

W związku z zaistniałą sytuacją zmianie musiał ulec harmonogram PBO. Zbieranie wniosków rozpocznie się 10 lipca i potrwa do 31 lipca (wcześniejszy termin mógł grozić tym, że uchwała jeszcze się nie uprawomocni). Pozostałe terminy pozostają bez zmian.

Mamy nadzieję, że zmiany przyjęte tą uchwałą pozwolą już bez przeszkód wprowadzić nową edycję PBO. Liczę też, że w przyszłości zapisy znowelizowanej ustawy o samorządzie gminnym zostaną zmienione w taki sposób, aby samorząd odzyskał możliwość tworzenia budżetów partycypacyjnych według własnej wiedzy, doświadczeń i zgodnie z wolą mieszkańców – mówi Patryk Pawełczak.