Od Chrobrego do Rybaka w portfelu!

Pięciozłotówka „Denar Bolesława Chrobrego” inauguruje nową serię monet okolicznościowych „Historia monety polskiej” wydawanych przez Narodowy bank Polski. W jej ramach ukaże się 20 srebrnych monet z wizerunkami historycznych monet: denarów, brakteatów, groszy, szelągów, talarów, dukatów. W ten sposób NBP upamiętni historię polskiej monety, która liczy już przeszło 1000 lat. Ostatnią monetą będzie 5-złotowka z wizerunkiem rybaka. Warto przypomnieć, że jej autorem był mieszkający w Poznaniu medalier Józef Gosławski.

20 czerwca zostanie wprowadzona do obiegu pierwsza moneta z tej serii – „Denar Bolesława Chrobrego”. Jej nakład nie przekroczy 20 tysięcy sztuk, a cena wywoławcza dla kolekcjonerów to 63 zł.

Moneta ukazuje wizerunek denara z końca X w., uznanego za najstarszą polską monetę, z wizerunkiem strzały wyłaniającej się z pęku sześciu gałązek (w symbolice chrześcijańskiej strzała to symbol Słowa Bożego, a gałązki to uproszczone Drzewo Życia). Dookoła biegnie napis: BOLIZLAVO DVX (Bolesław książę). Rewers monety przedstawia krzyż typu bizantyjskiego z przekrzyżowanymi ramionami.

Do niedawna powszechnie sądzono, że twórcą polskiego mennictwa był Mieszko I. Kiedy okazało się jednak, że monety opatrzone imieniem Misico zostały wybite nie przez niego, ale przez jego wnuka – Mieszka II, pierwszeństwo trzeba było przyznać Bolesławowi Chrobremu (992–1025). Niewielka liczba zachowanych monet (3 sztuki) sugeruje, że rozmiary najstarszego mennictwa nie były duże. Powodem jego rozpoczęcia nie były przyczyny ekonomiczne, lecz raczej chęć zamanifestowania przez Bolesława Chrobrego swojej przynależności do grona władców chrześcijańskiej Europy.

Serię rozpoczną monety okresu denarowego (X–XIII w.), a w pierwszej kolejności denary trzech Bolesławów: Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego. Dwie kolejne monety tego okresu to tzw. brakteaty, czyli denary bite tylko jednostronnie na cienkich, łamliwych blaszkach. Następnie NBP przypomni monety z okresu groszowego (XIV i XV wiek), kiedy to Kazimierz Wielki wybił pierwsze polskie grosze, a Władysław Łokietek zainicjował bicie monety złotej.

Kolejny okres historii monety polskiej obejmuje czasy Rzeczypospolitej, tzw. okres złotowy, w którym istniał już rozwinięty system pieniężny.

W tym czasie pojawiły się monety o nominałach najmniejszych (szelągi) i największych (talary, dukaty). Pojawia się też pierwsza złotówka – już nie tylko jako jednostka obrachunkowa, ale także w postaci konkretnej monety (tzw. tynf za panowania Jana Kazimierza). Jedna z monet serii poświęcona będzie także największej monecie polskiej o nominale stu dukatów, bitej przez Zygmunta III Wazę. Upamiętniona zostanie również moneta najmniejsza – miedziany szeląg Jana Kazimierza.

Ponadto w serii uwzględniony będzie pieniądz emitowany już po dokonaniu rozbiorów Polski – z czasów powstań narodowych i Księstwa Warszawskiego, a także po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.

Ostatnią upamiętnioną w serii monetą będzie 5 złotych z rybakiem z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Warto przypomnieć, że autorem projektu „piątki” był mieszkający w Poznaniu w latach 50-tych profesor Józef Gosławski, kierownik Rzeźby w Metalu Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Mieszkał wówczas przy ul. Promienistej, a pracownia rzeźbiarska znajdowała się przy ul. Szamarzewskiego.