Oni wiedzą jak uspokoic ruch w mieście!

Stowarzyszenia Mobilny Poznań, My Poznaniacy oraz Sekcja Rowerzystów Miejskich wystosowały do Zarządu Dróg Miejskich list z propozycjami niskokosztowych zmian w projekcie strefy uspokojonego ruchu w centrum Poznania.

Pismo jest wynikiem spotkania ZDMu m.in. z mieszkańcami, Radą Osiedla Stare Miasto i stowarzyszeniami, które miało miejsce 10 maja. Na spotkaniu zostało ustalone, że ZDM spotka się w najbliższych dniach ze stowarzyszeniami i wspólnie przedyskutuje przedstawione propozycje.

Pomysłodawcy zmian mają nadzieję, że spotkanie zaowocuje zmianami w projekcie, a tym samym wprowadzenie strefy będzie miało rzeczywiście pozytywny wpływ na bezpieczeństwo i komfort mieszkańców, a zarazem wpłynie pozytywnie na estetykę centrum.

Poniżej treść listu i propozycje zmian.
Uwagi i propozycje dotyczące Strefy 30

Jesteśmy wielkimi zwolennikami pomysłu wprowadzenia strefy w Poznaniu, ale projekt zaproponowany przez ZDM jest wg nas niezadowalający. Mamy duże obawy, że wprowadzenie strefy na podstawie projektu może nie tylko nie przynieść oczekiwanych rezultatów, ale w takim przypadku zniechęcić mieszkańców Poznania do idei Strefy 30 w innych częściach miasta. Stąd nasza propozycja modyfikacji.

Nasze uwagi na temat modyfikacji Państwa projektu podzieliliśmy na trzy grupy w zależności od środków wymaganych na ich wprowadzenie oraz złożoności pod względem inżynieryjnym, a także względem pożądanego etapu przyzwyczajenia mieszkańców do funkcjonowania Strefy 30:

1. Zmiany „bezkosztowe” albo wymagające nieznacznego zwiększenia nakładów,

2. Zmiany wymagające niewielkich nakładów inwestycyjnych, ale trwałej ingerencji w substancję drogową,

3. Zmiany wiążące się z dużymi i kosztownymi inwestycjami.

W niniejszym piśmie chcemy Państwu zaproponować zmiany z pierwszej grupy, których wdrożenie uważamy za niezbędne od razu przy uruchomieniu strefy. Są to działania nie wymagające nakładów pieniężnych, względnie wymagające niewielkich nakładów. Jednocześnie nie ingerują one w strukturę jezdni i w przyszłości przy zastosowaniu bardziej kapitałochłonnych rozwiązań, będą łatwe do usunięcia. Jednocześnie efektywnie wymuszą one zmniejszenie prędkości.

Do nich zaliczamy wyłączenie świateł na wszystkich skrzyżowaniach w strefie i zarazem zamianę zasad pierwszeństwa na drogi równorzędne oraz wymagające niewielkich nakładów stawianie wysp chroniących rowerzystów, wyznaczanie 4 dodatkowych przejść dla pieszych, zawężanie jezdni w miejscach przejść dla pieszych przez wymalowanie toru przejazdu oraz postawienie fizycznej bariery, likwidację niektórych pasów jezdni, zmianę w poprowadzeniu kontrapasa przez niektóre skrzyżowania.

Nasze propozycje postrzegamy jako mające charakter uzupełniający do projektu ZDM. W zakresie organizacji ruchu proponujemy jedynie jedną istotną zmianę dotyczącą wytyczenia kontrapasa rowerowego w ciągu południowej pierzei Pl. Wolności i ul. 27 Grudnia. ZDM zaprojektował drogę jednokierunkową dla rowerów wydzieloną na chodniku kosztem pieszych i zwiększając ryzyko kolizji pieszo-rowerowych, co stoi w sprzeczności z ideą uspokajania ruchu. Proponujemy wydzielenie kontrapasa na jezdni aby wytyczyć strefę poruszania się rowerzystów przy jednoczesnym zachowaniu przestrzeni dla pieszych i ograniczyć ich dyskomfort związany z ryzykiem kolizji z rowerzystą.

Rowerzyści będą co prawda dwukrotnie przekraczali torowisko, ale będą poruszali się po preferowanej przez siebie nawierzchni asfaltowej, a ich bezpieczeństwo będzie zagwarantowane przez poruszanie się w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu tramwaju oraz wytyczeniu kontrapasa czerwoną farbą. Jednocześnie rozwiązanie to pozwoli uspokoić ruch samochodowy i definitywnie zlikwidować kolizję z tramwajami na pl. Wolności.

Uwagi ogólne

1. Do rozważenia ogólnego przedkładamy propozycję wynoszenia na ile to możliwe przejść dla pieszych do poziomu chodnika, których koszt powinien być podobny do kosztu dwóch progów zwalniających.

2. Wyłączenie świateł również przyczyniłoby się do poprawy sytuacji i uspokojenia ruchu, szczególnie wzdłuż torów tramwajowych na skrzyżowaniu Pl. Wolności, 27 Grudnia i Ratajczaka oraz na skrzyżowaniu Fredry i Kościuszki, gdzie tramwaj będzie miał pierwszeństwo skracając czas przejazdu.

3. Postulujemy wprowadzenie skrzyżowań równorzędnych. Dla zmiany nawyków kierowców wystarczające powinny być przewężenia przed przejściami dla pieszych. Szczególnie na skrzyżowaniach równorzędnych w kształcie litery T należy rozważyć wyniesienie przejść dla pieszych na poziom chodnika.

4. Do oddzielenia kontrapasów za niezbędne uważamy zastosowanie farby wydającej dźwięki pod kołami samochodu albo tzw. kocich oczek.

Uwagi szczegółowe

Nasze propozycje zmian w stosunku do projektu ZDM-u w rozbiciu na poszczególne ulice przedstawiają się następująco:

1. Ul. Ratajczaka – odcinek od ul. 27 Grudnia do ul. Św. Marcin

a) utworzenie kontrapasu po wschodniej stronie jezdni. Pas jezdni pod kontrapas możemy wygospodarować zwężając dwa bardzo szerokie na tym odcinku ulicy pasy jezdni dla samochodów;

b) zredukowanie jednego z pasów jezdni i zwężenie pozostałego pasa jezdni przy przejściu dla pieszych przy ul. 27 grudnia do 2,75 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

c) ustawienie fizycznej bariery, np. donic z roślinami zimozielonymi po północnej stronie powyższego przejścia dla pieszych po obu stronach jezdni;

d) wprowadzenie szykan w postaci donic z roślinami zimozielonymi;

e) przeznaczenie wygospodarowanego w ten sposób terenu pod wynajem pod małą architekturę, zieleń, gastronomię, ogródki sezonowe. Na tym odcinku mieści się obecnie kilka lokali gastronomicznych i można się spodziewać, że ich właściciele będą zainteresowani wynajęciem uzyskanej w ten sposób powierzchni;

f) zastosowane elementy powinny być łatwo demontowalne na wypadek ewentualnego poprowadzenia ulicą Ratajczaka linii tramwajowej.

2. Ul. Ratajczaka – odcinek od ul. 27 Grudnia do ul. 3 Maja

a) wyłączenie z ruchu jednego z czterech pasów jezdni na tym odcinku i przeznaczenie wygospodarowanego w ten sposób terenu pod donice z zielenią.

3. Południowa pierzeja Placu Wolności (rys. 3)

a) utworzenie kontrapasu na jezdni między chodnikiem a torowiskiem tramwajowym;

b) zamknięcie dla samochodów obecnego pasa do skrętu w lewo w ul. Ratajczaka i umożliwienie tego manewru z południowego z dwóch pozostałych pasów, co zaostrzyłoby promień skrętu zmniejszając prędkość przejazdową samochodów;

c) utworzenie dodatkowego przejścia dla pieszych w połowie długości placu pomiędzy al. Marcinkowskiego a ul. Ratajczaka np. na wysokości domu pod adresem Pl. Wolności 4;

d) zwężenie pasów jezdni przy wszystkich trzech przejściach dla pieszych przy południowej jezdni pl. Wolności do 2,75 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

e) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami zimozielonymi po wschodniej stronie trzech powyższych przejść dla pieszych po obu stronach jezdni;

f) przeniesienie miejsc parkingowych znajdujących się przed Księgarnią Św. Wojciecha i bankami na północną krawędź południowej jezdni Placu Wolności, co zredukuje kolizje z tramwajami oraz uniemożliwi występując dzisiaj powszechnie wyprzedzanie się samochodów na jednym szerokim pasie ruchu te kolizje potęgując;

g) wprowadzenie dwóch szykan na odcinku od al. Marcinkowskiego do przystanku tramwajowego koło Arkadii. Proponujemy prowadzenie toru jazdy między torowiskiem, bezpośrednio po jego północnej stronie torowiska, a przeniesionymi miejscami parkingowymi. Natomiast przejazd przez przejście dla pieszych odgrodzone fizyczną barierą następowałby po przejechaniu szykany (bezpośrednio przy nawierzchni placu), po czym za przejściem kolejna szykana przywracałby tor jazdy na wcześniejsze miejsce;

h) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami zimozielonymi i stojaków rowerowych przy Księgarni Św. Wojciecha w obszarze ograniczonym przejściem dla pieszych, zaproponowanym wyżej kontrapasem rowerowym oraz krzywą wytyczoną przez torowisko tramwajowe. Miałoby to na celu optyczne zawężenie pasa jezdni dla kierowców samochodów i stworzyłoby wrażenie bramy wjazdowej.

4. Północna pierzeja Placu Wolności

a) zwężenie każdego z dwóch niezwykle szerokich pasów jezdni (ok. 5,00 m każdy) po północnej stronie jezdni między ulicami Nowowiejskiego, a 3 Maja do 3,00 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

b) przeznaczenie wygospodarowanego w ten sposób terenu pod wynajem pod gastronomię, ogródki sezonowe, albo na przylegające do fasad ogródki całoroczne na wzór francuski. Na tym odcinku mieszczą się obecnie już 4 restauracje i można się spodziewać, że będą zainteresowani wynajęciem uzyskanej w ten sposób powierzchni;

c) zwężenie każdego z dwóch pasów jezdni przy przejściach dla pieszych przy al. Marcinkowskiego, ul. Nowowiejskiego i 3 Maja do 2,75 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

d) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po wschodniej stronie każdego z powyższych przejść dla pieszych po obu stronach jezdni.

5. Ul. 3 Maja

a) utworzenie dodatkowego przejścia dla pieszych przy narożniku ul. 3 Maja, z ul. Ratajczaka i pl. Wolności (na wysokości domu przy ul. 3 Maja 46) połączone ze zwężeniem pasów jezdni do 2,75 m każdy zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

b) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po obu stronach powyższego przejścia dla pieszych po obu stronach jezdni.

6. Ul. 27 Grudnia na odcinku od ul. Ratajczaka do ul. Kantaka

a) utworzenie kontrapasu na jezdni po północnej stronie torowiska tramwajowego, który zastąpi jeden z dwóch zupełnie zbytecznych w sytuacji uspokajania ruchu pasów jezdni;

b) utworzenie dodatkowego przejścia dla pieszych na wprost Teatru Polskiego;

c) zwężenie pasa jezdni przy przejściach dla pieszych przy Ratajczaka i na wprost Teatru Polskiego do 2,75 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

d) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami zimozielonymi po wschodniej stronie obu powyższych przejść dla pieszych po obu stronach jezdni;

e) przeznaczenie części chodnika pod wynajem pod gastronomię, ogródki sezonowe, albo na przylegające do fasad ogródki całoroczne na wzór francuski. W chwili obecnej działa tam jedna kawiarnia, natomiast w nieodległej przeszłości funkcjonowały tam dwa dalsze punkty gastronomiczne.

7. Ul. Kantaka

a) postawienie słupków blokujących wjazd na chodnik po zachodniej stronie ulicy.

8. Ul. 27 Grudnia na odcinku od ul. Kantaka do ul. Gwarnej

a) poprowadzenie jednokierunkowej drogi rowerowej w obrębie dzisiejszego chodnika, jak zaplanowano, odseparowanego od ruchu pieszego za pomocą donic z roślinami, stojaków dla rowerów, barierek-podpórek. Oznaczenie za pomocą czerwonej farby miejsca przecięcia drogi rowerowej z torami tramwajowymi.

9. Skrzyżowanie ul. Fredry, 27 Grudnia, Mielżyńskiego i Gwarnej

a) wyznaczenie w końcowym odcinku ulic Fredry i Mielżyńskiego (przed skrzyżowaniem) pasów dla rowerów;

b) poprowadzenie pasa dla rowerów przez skrzyżowania na wprost z ul. Mielżyńskiego w ul. Gwarną;

c) połączenie pasa dla rowerów w ul. Fredry z postulowanym pasem w ciągu ulic Mielżyńskiego-Gwarna;

d) połączenie postulowanego pasa dla rowerów z jednokierunkową drogą rowerową w chodniku ul. 27 grudnia (wg projektu ZDM) za pomocą przejazdu rowerowego przez ul. Gwarną;

e) wszystkie postulowane odcinki jezdni przeznaczone dla rowerzystów (ewentualnie: tylko miejsca kluczowe) powinny być wymalowane czerwoną farbą zwiększającą widoczność ułatwień dla rowerów i poprawiającą organizację ruchu w tym rejonie.

10. Ul. Fredry

a) zamknięcie dla pojazdów silnikowych odcinka od al. Niepodległości do ul. Kościuszki (za pomocą oznakowania pionowego, poziomego oraz fizycznych barier takich jak donice z roślinami zimozielonymi) celem ograniczenia ruchu samochodowego w ul. Fredry oraz zlikwidowania nielegalnego ruchu rowerowego pod prąd odcinkiem jednokierunkowym drogi rowerowej wytyczonym przy Collegium Maius, który teraz ma miejsce wbrew oznakowaniu;

b) wyznaczenie pasa dla rowerów jadących prosto (tj. w kierunku jednokierunkowej drogi rowerowej wyznaczonej przy Collegium Maius) lub w prawo (tj. w kierunku kontrapasa w ul. Kościuszki) od okolic kościoła na ul. Fredry do skrzyżowania z ul. Kościuszki, przy jednoczesnym pozostawieniu prawa rowerzystów skręcających w lewo do poruszania się pasem wspólnym z pojazdami silnikowymi (komunikowanego za pomocą oznakowania pionowego i poziomego);

c) zmniejszenie promienia skrętu w lewo z ul. Fredry w ul. Kościuszki dla samochodów oraz zmniejszenie promienia skrętu w lewo dla rowerzystów z ul. Fredry w ul.Kościuszki (za pomocą wspomnianych wysp oraz ewentualnie oznakowania poziomego).

11. Ul. Kościuszki

a) zastosowanie na łuku słupków elastycznych (jak na ul. Krakowskiej) lub innych widocznych z daleka dla kierowcy barier do odgrodzenia kontrapasa, które jednocześnie umożliwiały parkowanie;

b) poprowadzenie na północno-wschodnim narożniku skrzyżowania z ul. Fredry pasa rowerowego w jezdni, a nie na chodniku;

c) wprowadzenie segregacji ruchu na skrzyżowaniu z Fredry (jako rozwiązanie tymczasowe do czasu modernizacji skrzyżowania i wprowadzenia prawidłowego współdzielenia przestrzeni) poprzez użycie fizycznych barier nie ograniczających widoczności (np. wysp) po południowej stronie skrzyżowania celem ochrony słabszych użytkowników ruchu (rowerzystów i pieszych). Zainstalowanie fizycznej bariery w tym miejscu oraz równorzędność dróg na skrzyżowaniu wymusi na kierowcach skręcających z Fredry w Kościuszki znaczne zmniejszenie prędkości przez zmniejszenie promienia skrętu. Dzisiaj to miejsce jest niebezpieczne w związku z dużymi prędkościami na łuku o ostrym kącie i słabej widoczności.

12. Ul. Libelta

a) zwężenie każdego z dwóch pasów jezdni przy przejściach dla pieszych przy ul. Kościuszki i Działyńskich do 2,50 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

b) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po obu stronach każdego z powyższych przejść dla pieszych po obu stronach jezdni.

13. Plac Cyryla Ratajskiego

a) zwężenie każdego z dwóch pasów jezdni przy przejściach dla pieszych na placu oraz na ulicach wylotowych z placu do 2,75 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

b) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po obu stronach każdego z powyższych przejść dla pieszych po obu stronach jezdni.

14. Ul. Nowowiejskiego

a) zwężenie pasa jezdni przy przejściu dla pieszych po północno-zachodniej stronie skrzyżowania z ul. Działyńskich do 2,50 m zgodnie z par. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne na terenach zabudowanych w obszarach uspokajanego ruchu;

b) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po północno-zachodniej stronie tego przejścia dla pieszych po obu stronach jezdni.

15. Ul. 23 Lutego

a) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po zachodniej stronie przejścia dla pieszych przy skrzyżowaniu ulic 23 Lutego i Nowowiejskiego po obu stronach ulicy;

b) ustawienie fizycznej bariery np. donic z roślinami po obu stronach przejścia dla pieszych przy aptece na 23 Lutego nr 18 po obu stronach ulicy (rys. 6);

c) ustawienie stojaków rowerowych po północnej stronie ulicy między oboma przejściami dla pieszych na wysokości terenu po byłej stacji benzynowej. Przyczyni się to jednocześnie do likwidacji 2-3 nielegalnych miejsc parkingowych.