Prawo własności – krok po kroku

Jak uzyskać 75 procent zniżki za przekształcenie prawa do użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności? Komu przysługuje bonifikata i jak rozpocząć załatwianie niezbędnych formalności?

W lipcu ubiegłego roku Sejm uchwalił ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów. Nowe prawo weszło w życie w styczniu 2019. To oznacza, że od kilku tygodni właściciele domów jednorodzinnych i mieszkań w blokach są również właścicielami gruntów, na których stoją ich budynki.

Właściciele mieszkań i domów muszą jednak zapłacić tzw. opłatę przekształceniową. Można to zrobić na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest opłata rozłożona na najbliższe 20 lat. Każdy, kto wybierze tę opcję, przez 20 lat raz na rok będzie wpłacał tyle, ile wyniosła jego ostatnia opłata za użytkowanie wieczyste. Można też zapłacić całą kwotę naraz – to druga opcja. Poznaniacy, którzy się na to zdecydują, mogą liczyć na sporą bonifikatę.

Jak wysoka będzie zniżka? To zależy od tego, na czyim gruncie stoi budynek. Nowa ustawa mówi, że jeśli lokale stoją na gruntach Skarbu Państwa, to ich właściciele mogą liczyć nawet na 60 procent zniżki – pod warunkiem, że jednorazową opłatę wniosą jeszcze w tym roku. Bonifikata będzie dostępna także w kolejnych latach, ale już w niższej kwocie (w 2020 r. wyniesie 50%, w 2021 r. – 40%, w 2022 r. – 30%, w 2023 r. – 20% i w 2024 r. – 10%).

Jeśli lokal jest na gruncie miejskim – bonifikata wynosi 75 procent. Taką decyzję podjęli radni miejscy. To oznacza, że każdy poznaniak, którego lokal stoi na gruncie miasta i który zdecyduje się wnieść opłatę jednorazowo – zapłaci tylko 5 procent wartości lokalu. To dokładnie tyle, ile płacili mieszkańcy miasta, którzy już wcześniej, czyli przed sejmową ustawą – zdecydowali się na rozpoczęcie procedury przekształcenia własności lokalu.

Jest jeszcze jedna możliwość. 1 lutego 2019 senatorowie uchwalili bowiem nowelizację sejmowej ustawy z lipca. Zdecydowali, że wojewoda musi automatycznie podnieść bonifikatę do poziomu, na jakim ustanowił ją na danym terenie lokalny samorząd. To oznacza, że – jeśli nowelizacja wejdzie w życie – w Poznaniu zniżka wynosić będzie 75% niezależnie od tego, czy grunty należą do gminy czy do Skarbu Państwa

Jak wygląda procedura – krok po kroku

Na początek trzeba zdobyć zaświadczenie o przekształceniu. Wydaje je Wydział Gospodarki Nieruchomościami UMP – na wniosek oraz z urzędu. Do wydania jest kilkadziesiąt tysięcy takich zaświadczeń, dlatego poznaniacy będą dostawać je sukcesywnie.

Można go pobrać tutaj: ze strony internetowej albo w kancelarii WGN (ul. Gronowa 20, pokój 1114). Następnie należy wysłać go pocztą na adres: Wydział Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta Poznania lub złożyć osobiście (ul. Gronowa 20, pokój 1114) albo za pomocą skrzynki e-PUAP.

Od momentu złożenia wniosku WGN ma 4 miesiące na wydanie zaświadczenia. Wyjątkiem są sytuacje nagłe, np. jeśli ktoś sprzedaje mieszkanie i zawarł już umowę przedwstępną z kupującym. Jeśli taka sytuacja zostanie udokumentowana, WGN ma 30 dni na wydanie zaświadczenia.

Gdy zaświadczenie zostanie już wydane, urząd miasta wysyła je do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Poznaniu, który dokonuje wpisu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności z urzędu. Poznaniacy nie muszą już składać osobnego wniosku o wpis do sądu.

Na zaświadczeniu znajduje się też informacja o rocznych opłatach przekształceniowych płatnych przez okres 20 lat. Po otrzymaniu dokumentu każdy właściciel domu albo mieszkania wie, ile powinien zapłacić i może zdecydować, czy chce zapłacić wskazaną sumę jednorazowo i dostać bonifikatę.

Jeśli tak – trzeba złożyć pisemny wniosek. W ciągu najbliższych dni będzie można go znaleźć na stronie internetowej WGN i w kancelarii wydziału. Gdy ten wniosek trafi do urzędu, WGN wysyła do jego autora kolejne pismo, w którym informuje o kwocie opłaty jednorazowej, o terminie płatności oraz o ewentualnych bonifikatach.

Każdy, kto zapłaci całą sumę jednorazowo, może wysłać informację do WGN wraz z potwierdzeniem zrealizowanego przelewu. Nie jest to obowiązkowe, ale przyspieszy to wydanie zaświadczenia o uregulowaniu opłaty przekształceniowej w całości.

Po otrzymaniu zaświadczenia o uregulowaniu opłaty przekształceniowej w całości, należy iść do sądu (ul. Młyńska 1a) i tam złożyć wniosek o wykreślenie roszczeń o opłatach rocznych z tytułu przekształcenia. Do wniosku trzeba dołączyć otrzymane z urzędu zaświadczenie. Druki wniosków dostępne są w sądzie oraz na stronie internetowej sądu. W wypełnieniu takiego wniosku pomagają pracownicy sądu.

Gdzie sprawdzić, kto jest właścicielem gruntu?

Taką informację można zwykle znaleźć w akcie notarialnym nabycia nieruchomości (najczęściej w §1), w odpisie księgi wieczystej nieruchomości gruntowej (na początku działu II), na wypisie z rejestru gruntów.

W piśmie informującym o opłatach rocznych za użytkowanie wieczyste, które przesyłane było przez WGN UMP do użytkowników wieczystych również znajduje się informacja o tym, kto jest właścicielem gruntu oraz informacja o numerze księgi wieczystej gruntowej i lokalowej, a także dane mówiące, jaki kto ma udział w nieruchomości (lokalowej lub gruntowej) oraz dane geodezyjne nieruchomości.

Przekształcenie dotyczy gruntów, na których stoją domy jednorodzinne i wielorodzinne (na przykład bloki). Uwaga: w budynkach wielorodzinnych co najmniej połowa lokali musi być lokalami mieszkalnymi. Hale garażowe w takich blokach też podlegają przekształceniu.

Bonifikaty dotyczą tylko osób fizycznych (wyjątek stanowią spółdzielnie mieszkaniowe) i tylko lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych.

W przypadku lokali znajdujących się na gruntach miejskich:

na bonifikatę mogą liczyć ci, którzy nie zalegają z opłatami związanymi z użytkowaniem wieczystym za dany lokal,
niezbędny jest brak zaległości podatkowych wobec Miasta Poznania (np. podatek od nieruchomości),
gdy część lokalu jest wykorzystywana inaczej, niż na cele mieszkaniowe, bonifikata udzielana jest proporcjonalnie.

Co zrobić, gdy toczy się już postępowanie dotyczące przekształcenia wg “starej” ustawy (tej z 2005 r.)

Poznaniacy mogą wybrać, według jakiej ustawy dokona się przekształcenie. Zdecydować się trzeba do 31 marca 2019 r. Decyduje większościowy udziałowiec na nieruchomości.