Senior traci pamięć – jak zabezpieczyć jego prawa i majątek

Coraz częściej też do notariuszy zwracają się osoby starsze, jak i dzieci seniorów, z pytaniami o prawne uregulowanie sytuacji mamy, która cierpi na chorobę Alzheimera czy ojca z postępującą demencją, a także w zakresie dalszego zarządzania majątkiem lub podejmowania decyzji leczniczych i medycznych.

Coraz więcej seniorów nie jest w stanie samodzielnie zatroszczyć się o swoje codzienne życiowe sprawy i majątek. A pamiętać należy, że osób w wieku emerytalnym jest w Polsce prawie 6 milionów. Zwiększa się także liczba samotnych osób, bez rodziny bądź będących w trudnych relacjach, bywa też tak, że najbliżsi mieszkają w innych miastach czy nawet w innych państwach.

Do kancelarii zgłosiła się także seniorka, która chciała się dowiedzieć jak zabezpieczyć swoje oczekiwania w zakresie sposobu postępowania medycznego na wypadek stałej utraty sprawności umysłu, czy znalezienia się w stanie długotrwałej śpiączki – informuje notariusz Sławomir Łakomy, członek Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.

Notariusze sygnalizują potrzebę wprowadzenia przepisów o pełnomocnictwie opiekuńczym. Dzięki temu byłaby możliwość wskazania specjalnego pełnomocnika, jako osoby wybranej przez seniora, która zatroszczy się o jego zdrowie i majątek w przypadku zaburzeń umysłowych, obniżenia sprawności umysłu, czy otępienia.

O konieczności uregulowania prawa do wskazywania osoby, która miałaby stać się opiekunem na wypadek niedołęstwa fizycznego lub umysłowego, czyli utraty faktycznej możliwości pokierowania swoim postępowaniem, mówi się w Polsce od wielu lat.

Do dziś nie wprowadzono możliwości wyboru kogoś, która zajmie się osobą w sytuacji, gdy straci ona możność samodzielnego decydowania o swym losie ze względu na stan umysłu – mówi notariusz Sławomir Łakomy. I dodaje, że wprowadzenie do polskiego systemu prawnego pełnomocnictwa opiekuńczego, podobnie jak to jest w Niemczech, zapewniłoby lepszą ochronę praw jednostki, a także dawałoby jej samodzielność i suwerenność decydowania o ważnych sprawach osobistych.

Obecne przepisy nie dają możliwości wybrania przez sprawną psychicznie dorosłą osobę konkretnego zaufanego opiekuna, który będzie upoważniony do dokonywania określonych działań o charakterze osobistym i majątkowym, gdyby mocodawca doznał w przyszłości zaburzeń psychicznych. O tym decyduje sąd biorąc najczęściej pod uwagę sugestie rodziny, lecz nie osoby z zaburzeniami, bo ta nie jest już w stanie dokonać rozstrzygnięcia – podkreśla notariusz dr Andrzej Rataj, prezes Rady Izby Notarialnej w Poznaniu..

Najczęściej sąd wskazuje osobę z rodziny. Co jednak w sytuacji, gdy senior nie ma dobrych relacji z rodziną, nie ma bliskiej rodziny albo najbliżsi mieszkają w innym mieście bądź kraju? Starzejące się społeczeństwo potrzebuje narzędzi, za pomocą których będzie mogło samo decydować o swoich sprawach osobistych i majątkowych. Pamiętać należy także o przeciążeniu sądów sprawami opiekuńczymi, a wiele z nich można byłoby załatwić poza nimi. Udzielenie pełnomocnictwa opiekuńczego powinno zastępować ustanowienie przez sąd opiekuna, na wybór którego senior z zaburzeniami umysłowymi nie ma już wpływu.

Proponowane rozwiązanie jest praktyczne i stosowane od wielu lat w Niemczech. Notariusz ma tam obowiązek zagwarantowania właściwej ochrony interesów mocodawcy, a forma czynności, którą należałoby wprowadzić, to akt notarialny – mówi notariusz Michał Wieczorek, rzecznik Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.