Tak będzie wyglądało Muzeum Enigmy

Powstające w budynku przy skrzyżowaniu ulic Święty Marcin i Kościuszki Centrum Szyfrów Enigma otrzymało już pozwolenie na budowę. Jest to kolejny krok przybliżający nas do otwarcia nowej atrakcji Poznania. Pierwsi goście przekroczą próg Centrum w 2021 roku.

Misją Centrum Szyfrów Enigma będzie z jednej strony upamiętnienie Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, poznańskich matematyków, pogromców niemieckiej maszyny szyfrującej, z drugiej zaś edukacja. Nowoczesna, multimedialna ekspozycja przybliży historię kryptografii. Zwiedzający przejdą kurs szyfrowania, zdobędą wiedzę o dawnych metodach utajniania informacji i poznają historię powstania samej Enigmy – mówi Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. – Obecnie staramy się również pozyskać replikę Enigmy. Jeżeli uda nam się znaleźć działający egzemplarz, z całą pewnością będzie on dużym atutem nowej atrakcji miasta – zaznacza.

Równolegle do robót budowlanych w Collegium trwają prace związane z przygotowaniem multimedialnej ekspozycji. Realizacją tej części inwestycji zajmuje się krakowska firma New Amsterdam, która odpowiada m.in. za wykonanie wystawy w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a także ekspozycji w Bletchley Park pod Londynem, czyli historycznej siedzibie brytyjskich kryptologów.

Od ponad 10 lat pomagamy instytucjom publicznym w procesie transformacji cyfrowej, realizując koncepcje wystawiennicze zarówno w kraju, jak i za granicą. Adaptujemy współczesna technologie, mając równocześnie na uwadze, że są one tylko narzędziami pomagającymi wydobyć emocje i podkreślić przekaz, szczególnie dla młodszych odbiorców – podkreśla Tomasz Salwierz, główny projektant ekspozycji. Centrum zaoferuje gościom zarówno aktywny kurs łamania szyfrów, jak i możliwość bliskiego poznania historii z unikalnej perspektywy.

Jak zaznacza Grzegorz Kamiński, dyrektor Biura Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta UMP, program działań w Centrum będzie zachęcał do kreatywnego myślenia oraz inspirował do podejmowania samodzielnych działań.

Ścieżka zwiedzania poprowadzi gości przez sale pełne interaktywnych stanowisk edukacyjnych oraz tych poświęconych historii. Większość z nich zaopatrzona będzie w aplikacje umożliwiające pogłębianie wiedzy na trzech poziomach trudności. W Centrum nie zabraknie również atrakcji, które mogą przypaść do gustu najmłodszym. Jedną z nich będzie odwzorowanie fragmentu wnętrza niemieckiego U-boota wraz z pomieszczeniami szyfranta i telegrafisty – dodaje dyrektor Kamiński.

Wystawa podzielona będzie na trzy bloki tematyczne. Pierwsza zabierze zwiedzających w podróż przez wieki. Goście Centrum poznają historię kryptografii oraz przejdą podstawowy kurs szyfrowania. Zdobędą wiedzę o dawnych metodach utajniania informacji, takich jak kody, szyfry czy steganografia. Ta część pełna będzie interaktywnych i manualnych stanowisk, przy których na zwiedzających czekać będą zagadki i łamigłówki. Niektóre z nich umożliwią rywalizację, inne będą przeznaczone do obsługi indywidualnej.

Kolejna część skupi się na działalności poznańskich matematyków, budowie Enigmy oraz wydarzeniach II wojny światowej. Wiedza przedstawiana tam będzie za pomocą dynamicznych prezentacji multimedialnych, animacji i filmów. Zwiedzający będą mogli podziwiać również eksponaty, nad którymi właśnie trwają prace. Chodzi m.in. o repliki płacht Zygalskiego i cyklometru oraz instalację artystyczną poświęconą Bombie Rejewskiego. Następnie ścieżka zwiedzania pokieruje do stanowisk poświęconych Enigmie. Wśród nich wyróżniać się będzie hologram łączący analogowe elementy z trójwymiarową projekcją. Tę część Centrum być może wzbogaci działająca replika niemieckiej maszyny szyfrującej.

Trzeci blok tematyczny traktować będzie o związku prac prowadzonych w przeszłości przez polskich kryptologów nad złamaniem szyfru Enigmy z odbywającą się właśnie rewolucją cyfrową. Zaprezentowana tutaj zostanie historia wynalazków, które doprowadziły do powstania pierwszych programowalnych maszyn liczących, które można określić mianem komputerów. Na eksperymentalnych stanowiskach zwiedzający spróbują swoich sił w programowaniu.

Ponadto osoby pasjonujące się dorobkiem polskich kryptologów, będą mogły odwiedzić mediatekę, gromadzącą cyfrowe materiały oraz księgozbiór poświęcony poznańskim matematykom. W Centrum oprócz indywidualnego zwiedzania odbywać się będą także zajęcia dla grup zorganizowanych.

Partnerem inwestycji jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, który użyczył ponad 1000 metrów kwadratowych pod przyszłe Centrum, a także zwiększył nakłady na remonty i unowocześnienie Collegium Martineum przy Św. Marcinie.

Lokalizacja Centrum nie jest przypadkowa – przed wojną, to właśnie w tym miejscu znajdował się budynek, w którym mieściła się poznańska filia wojskowego Biura Szyfrów. To właśnie w niej pracowali przyszli pogromcy Enigmy. Obecny stojący w tym miejscu gmach Collegium wybudowany został w latach 1949-1950. W 1990 roku, dzięki studentom i pracownikom UAM, udało się przejąć ten budynek i ulokować w nim Wydział Historyczny. Funkcji wydziału budynek nie pełni już od kilku lat, jednakże wciąż odbywają się tutaj zajęcia, ulokowane są agendy ogólnouniwersyteckie.

W ramach inwestycji zmodernizowane zostaną wnętrza gmachu. Oprócz ich nowej aranżacji i remontu instalacji zostanie również poprawiona jego dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Miasto Poznań wraz z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza na zaprojektowanie i wybudowanie Centrum Szyfrów Enigma przeznaczyły blisko 30 mln zł.