We wrześniu zostanie otwarte Centrum Szyfrów Enigma

Ostatni weekend września upłynie w Poznaniu pod znakiem szyfrów, kodów i tajemnic z wielką historią w tle. Na mieszkańców i turystów czekają trzy dni pełne atrakcji. Koncert duetu Skalpel, widowisko multimedialne w 3D czy nocne zwiedzanie ekspozycji CSE – to tylko niektóre z nich. Fanów historii na pewno ucieszy wiadomość, że zbiory placówki wzbogaci wypożyczona z Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu oryginalna niemiecka maszyna szyfrująca.

Centrum Szyfrów Enigma im. Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego znajduje się w gmachu Collegium Martineum u zbiegu ulic Kościuszki i Św. Marcin. Obecnie w budynku trwają intensywne prace wykończeniowe przed oficjalnym rozpoczęciem działalności. O szczegółach inwestycji i programie zbliżającego się otwarcia Centrum mówiono w poniedziałek podczas konferencji prasowej. 

Wielkimi krokami zbliża się dzień, na który czekało bardzo wiele osób. Wreszcie powstanie placówka upamiętniająca znaczący sukces polskich kryptologów – Rejewskiego, Zygalskiego i Różyckiego, absolwentów Uniwersytetu Poznańskiego. Bez wątpienia brakowało do tej pory miejsca, opowiadającego o roli Polaków w wielkim wydarzeniu, które jak podkreślają eksperci przyczyniło się do szybszego zwycięstwa aliantów – mówi Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. – Co istotne, Centrum nie będzie tylko placówką upamiętniającą pogromców Enigmy. Przybliży ono również historię kryptografii od starożytności po współczesność. Nowa atrakcja turystyczna Poznania opowie także o związku prac prowadzonych przez naszych kryptologów z trwającą rewolucją cyfrową – dodaje. 

W piątek, 24 września weekend otwarcia CSE zainauguruje wieczorne, plenerowe widowisko multimedialne z użyciem technik 3D, które rozegra się na fasadzie budynku Collegium Martineum. Wydarzenie, zatytułowane “Brzmienia Szyfrów”, rozpocznie się od premiery utworu muzycznego Patryka Piłasiewicza, związanego z Poznaniem muzyka i kompozytora, który od 2012 roku realizuje projekt upamiętniający złamanie szyfru Enigmy przez Polaków. W utworze pojawią się echa fraz Paderewskiego i Wieniawskiego, bliskich Poznaniowi i Wielkopolsce.

Ta utkana z powidoków historii, dźwięków szyfrów i zgrzytów maszyn kompozycja otworzy piątkowy koncert, na którym wspólnie z Patrykiem Piłasiewiczem zagra Skalpel. To polski duet nu jazzowy, stworzony przez Marcina Cichego i Igora Pudło. Artyści, którzy w swoich utworach użyją sampli maszyn szyfrujących, wystąpią w samym sercu wystawy, tuż obok bomby Rejewskiego i “pod rotorami” Enigmy. Zgromadzona na ul. Św. Marcin publiczność będzie uczestniczyć w relacji na żywo z koncertu, transmitowanej z wnętrza budynku. Występ wzbogacą wizualizacje na elewacji budynku. Całość będzie można oglądać także przez internet.

Multimedialna ekspozycja Centrum Szyfrów Enigma zostanie otwarta dla publiczności w sobotę, 25 września. 

Zapraszamy już od godz. 10:00 – mówi Monika Herkt, dyrektor Poznańskiego Centrum Dziedzictwa. – W weekend otwarcia zaplanowaliśmy specjalną promocję na bilety. Tego dnia będzie można wziąć udziału także w nocnym zwiedzaniu CSE, które potrwa aż do północy. Podczas wydarzenia – zarówno w sobotę, jak i niedzielę – zapraszamy również na specjalne oprowadzania budynku Collegium Martineum i dzielnicy zamkowej – dodaje. 

Na tym jednak nie koniec, bo w sobotę, w formie gry terenowej, zorganizowany zostanie również tajny kurs szyfrów. Ostatniego dnia weekendu otwarcia, w niedzielny wieczór odbędzie się spektakl wizualno-dźwię̨kowy “Czy świat potrwa jeszcze trzy kwadranse?…”, dedykowany Henrykowi Zygalskiemu i jego partnerce Bercie Blofield. Przedsięwzięcie będzie w całości transmitowane online. 

Tajemnicza Enigma znad morza

Niemiecka maszyna szyfrująca, która będzie prezentowana na ekspozycji CSE od września, została wypożyczona ze zbiorów Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. Jest to wersja K, ponieważ maszyna jest opatrzona sygnaturą K 574.Tego typu modele używane były m.in. w handlu oraz przez szwajcarskie wojsko i dyplomację. 

Enigma trafiła do zbiorów muzeum w latach 80. Została kupiona przez naszego pracownika. Jest to egzemplarz czterowirnikowy, cywilny, wyprodukowany w latach 30. – zaznacza Aleksander Ostasz, dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. – Dziękuję władzom Miasta Poznania, że podjęły się zadania upamiętnienia i przekazywania następnym pokoleniom wiedzy o dokonaniach polskich kryptologów. 

Enigma, którą będzie można oglądać w Centrum jest jednak obiektem o nie do końca wyjaśnionej przeszłości – nie posiada swojej karty naukowej, nie jest znana także dokładna data jej produkcji. W zbiorach muzeum z Kołobrzegu znalazła się w 1987 roku, zakupiona od toruńskiego Przedsiębiorstwa Państwowego Desa, zajmującego się handlem dziełami sztuk i antykami. 

Ekspozycja CSE składać się będzie z trzech części. Pierwsza obejmie kurs szyfrów. Zwiedzający poznają metody szyfrowania informacji od starożytności aż po czasy obecne. Kolejne poświęcone zostaną historycznym wydarzeniom związanym ze złamaniem kodu Enigmy oraz ich następstwami, które doprowadziły do rewolucji cyfrowej. 

Centrum Szyfrów Enigma to także Mediateka, w której znajdują się materiały cyfrowe pozwalające odbiorcom zagłębić się w szczegóły opowieści o polskich kryptologach. Na najmłodszych gości CSE czeka Strefa Szyfrów, czyli specjalne miejsce dla całych rodzin, inspirujące do samodzielnego zdobywania wiedzy. 

Cała przestrzeń Centrum została przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, rodzin z dziećmi oraz osób starszych. W budynku znajduje się także specjalny pokój wyciszenia oraz miejsca odpoczynku. Na czas zwiedzania będzie można wypożyczyć wózek rehabilitacyjny lub słuchawki wyciszające.

Misją CSE jest budowanie świadomości, że historia złamania kodu Enigmy zaczęła się w Poznaniu. Pokazywanie jak wiedza, nauka, technologia i współpraca inspirują do wielkich odkryć i wpływają na naszą rzeczywistość. Głównymi adresatami oferty Centrum są mieszkańcy Poznania, Wielkopolski, turyści z kraju i zagranicy, a także uczniowie i rodziny z dziećmi. Działaniom CSE przyświeca hasło “Prawdziwa historia. Wyzwanie dla umysłu”.

Miasto Poznań wraz z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza, partnerem inwestycji przeznaczyło na zaprojektowanie i wybudowanie Centrum Szyfrów Enigma ok. 30 mln zł. Projekt jest realizowany dzięki wsparciu ze środków Unii Europejskiej.

Operatorem CSE jest Poznańskie Centrum Dziedzictwa – miejska instytucja kultury zarządzająca: Bramą Poznania, Traktem Królewsko-Cesarskim, Galerią Śluza czy Fest Fyrtlem.